Congress of Westphalia. Participants in the negotiations, main provisions and consequences of decisions taken

Abstract

W kongresie westfalskim konczącym wojne trzydziestoletnią uczestniczyli przedstawiciele 178 bytow politycznych z Rzeszy Niemieckiej oraz 16 panstw europejskich. Nie stawili sie tylko reprezentanci Anglii, Rosji i Turcji. Udzial panstw europejskich i niemieckich wladztw terytorialnych w rokowaniach dyplomatycznych prowadzonych w Osnabruck i Munster nie byl taki sam. Prym wiodly poselstwa cesarza, Francji, Szwecji i Hiszpanii. Westfalskie porozumienia pokojowe uregulowaly sprawy polityczne, ustrojowe i wyznaniowe Rzeszy Niemieckiej. Usankcjonowano zdobycze terytorialne Francji, poczynione kosztem Cesarstwa oraz niepodleglośc Niderlandow i Szwajcarii. Zapewniono korzyści elektorom Saksonii, Brandenburgii i Bawarii oraz ugruntowano hegemonie Szwecji w basenie baltyckim i w polnocnej cześci Niemiec, oddając jej zachodnią cześc Ksiestwa Pomorskiego, fragmenty Meklemburgii, a takze arcybiskupstwo Bremy i biskupstwo Verden w Dolnej Saksonii. Ogloszono powszechną amnestie dla wszystkich ksiąząt niemieckich, zrezygnowano z rozliczenia win i zwrocono majątki przedstawicielom rodzin panujących. Wprowadzono przepisy utrwalające niemiecki partykularyzm polityczny i polozono kres wojnom religijnym w Niemczech. Uznano kalwinizm trzecim, obok katolicyzmu i luteranizmu, legalnym wyznaniem w Rzeszy Niemieckiej. Oslabieni Habsburgowie skoncentrowali sie na budowie scentralizowanego panstwa absolutnego i walce z reformacją w Austrii, Czechach i na Wegrzech, powracając szybko do roli potegi europejskiej i groźnego rywala Francji.