Characterization of the zeolitic tuff from the “Igros-Vidojevici” deposit regarding geological and technological aspects

Abstract

U radu su prikazani rezultati ispitivanja zeolitskog tufa iz ležista „Igros-Vidojevici“ u cilju sagledavanja mineragenetske karakteristike ležista, utvrđivanja kvaliteta zeolita, primene i nacina valorizacije. Iz tih razloga je uzet uzorak iz podine ležista „Zeolit 1“ i uzorci sredisnjeg dela ležista „Zeolit 2“, „Zeolit 3“, „Zeolit 4“ i „Zeolit 5“. U karakterizaciji uzoraka primenjene su sledece metode: elementna hemijska analiza, kvantitativna SEM/EDS analiza, određivanje koeficijenta adsorpcije metilen plavog i kapaciteta katjonske izmene (KKI), rendgenska difrakcija praha (RDP), termijska analiza (TG, DTA) i i nfracrvena spektroskopija sa Furijeovom transformacijom (FTIR). Rezultati rendgenske i termijske analize su pokazali da podinu ležista u najvecoj meri cini glina, dok je u ostataku ležista zeolit. Sa mineragenetskog aspekta zapaža se da se radi o zeolitu-klinoptilolitu koje je najvece u uzorcima „Zeolit 2“ i „Zeolit 3“, pa su oni i najkvalitetniji. Na to ukazuju i vrednosti njihovog KKI i to 141,99 mmol/100g odnosno 121,01 mmol/100g. Uzorci „Zeolit 4“ i „Zeolit 5“ imaju nesto manji KKI (89,48 mmol/100g i 83,75 mmol/100g), losijeg su kvaliteta. Rezultati rendgenske i termijske analize su pokazali da podinu ležista u najvecoj meri cini glina, dok je u ostataku ležista zeolit. Sa mineragenijskog aspekta se može reci da je prisustvo zeolitskih minerala hojlanditskog tipa najvece u uzorcima „Zeolit 2“ i „Zeolit 3“, pa su oni i najkvalitetniji. Na to ukazuju i visoke vrednosti njihovog KKI i to 141,99 meq/100g odnosno 121,01 meq/100g. Zbog toga bi ovi uzorci mogli imati prakticnu primenu kao adsorbenti neorganskih zagađivaca iz kontaminiranih voda, a zbog visokog sadržaja osnovnog zeolitskog minerala potencijalno se mogu koristiti i kao sredstvo za uklanjanje mikotoksina iz stocne hrane. Uzorci „Zeolit 4“ i „Zeolit 5“ imaju nesto niži KKI (89,48 meq/100g i 83,75 meq/100g), slabijeg su kvaliteta, pa se potencijalno mogu upotrebiti za poboljsanje kvaliteta zemljista.