Estimation of the Global-Scale Ecological Footprint within the Framework of STIRPAT Models: The Quantile Regression Approach

Abstract

Insan kaynakli itici guclerin kuresel cevresel degisimde oynadigi temel role ragmen, bu etkilere neden olan belirli etkenler hakkindaki bilgi sinirlidir ve belirsizlikler devam etmektedir. Bu baglamda, ekolojik ayak izi hem mevcut uygulamalarin gorunurdeki surdurulemezligini hem de ulkeler arasinda kaynak tuketimindeki esitsizlikleri vurgulamak icin kullanilan bir kavram olarak ortaya cikmaktadir. Ekolojik ayak izi, ne kadar arazinin dogal kaynaklarin tuketimini destekleyebilecegini olcmek icin bir yontem saglar ve insanin dunya uzerindeki etkisini acik bir bicimde ortaya koyan bir olcu saglamaktadir. Son yillarda surdurulebilir kalkinma ve biyolojik kapasite tartismalari, esas olarak ekolojik ayak izini etkileyen faktorler ve cevresel kaliteyi iyilestirme yaklasimlari etrafinda donmektedir. Bu nedenle, kuresel ekolojik ayak izini etkileyen faktorlerin belirlenmesi onemlidir. Bu amacla 2016 yilinda gelir duzeylerine gore tahsis edilen 154 ulke icin STIRPAT model yapisi cercevesinde uygulanan kantil regresyon yaklasimi ile guncel veriler dikkate alinarak yatay kesit analizi yapilmistir. Kantil regresyon bulgularina gore; refah ve mali gelisme endeksinin katsayilari pozitiftir ve istatistiksel olarak anlamlidir. Nufusun kisi basina dusen ekolojik ayak izi miktarini azalttigi, boylece toplam ekolojik ayak izini artirdigi sonucuna varilmistir. Ayrica hizmet sektorunun yogunlugunun ekolojik ayak izini olumsuz etkiledigi tespit edilmistir.