STATUS PRAWNY „ZASTRZEŻEŃ” DO DWUSTRONNYCH UMóW MIęDZYNARODOWYCH NA PRZYKŁADZIE TRAKTATU O TRWAŁEJ NEUTRALNOŚCI I FUNKCJONOWANIU KANAŁU PANAMSKIEGO Z 7 WRZEŚNIA 1977 R.

Abstract

Dnia 7 września 1977 r. Stany Zjednoczone i Panama zawarły Traktat o trwałej neutralności i funkcjonowaniu Kanału Panamskiego. Stanowi on interesujący przedmiot badań dla prawników, przede wszystkim za przyczyną czterech „zastrzeżeń”, które Stany Zjednoczone do niego złożyły – „zastrzeżeń” do dwustronnej umowy międzynarodowej. Definicję zastrzeżenia zawiera art. 2 ust. 1 lit. d Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów z 23 maja 1969 r., którą można obecnie uznać za powszechnie obowiązującą normę prawa zwyczajowego. Amerykańskie „zastrzeżenia” przedstawiają pewne podobieństwa do zastrzeżeń w rozumieniu prawa traktatów. Podobieństwa te mogą być jednak pozorne, gdyż składanie zastrzeżeń wydaje się możliwe jedynie w przypadku wielostronnych umów międzynarodowych. Analiza genezy instytucji zastrzeżenia, norm prawa traktatów, ze szczególnym uwzględnieniem Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów oraz stanowiska doktryny prawa traktatów, choć ta ostatnia nie jest jednolita, potwierdza tezę, zgodnie z którą zastrzeżenia mogą być składane jedynie do wielostronnych umów międzynarodowych. Stanowisko takie potwierdza również praktyka państw, w tym Stanów Zjednoczonych i Panamy. „Zastrzeżenia” strony amerykańskiej nie mogą więc stanowić zastrzeżeń w rozumieniu prawa traktatów i należy je uznać za nową ofertę negocjacyjną, przyjętą przez drugą umawiającą się stronę.