HENRİ BERGSON’UN METAFİZİK VE SEZGİ BOYUTLU EPİSTEMOLOJİSİNİN YAPI TAŞLARI

Abstract

Bu calismamizda 19 ve 20. yuzyilin en onemli filozoflarindan biri olan L. Henri Bergson’un (1859-1941) sezgisinin epistemolojik ve metafizik tarafini ve bu kaynaklari olusturan yapi taslarini ele almaya calisacagiz. Sezgi H. Bergson’un butun bir felsefe anlayisina sirayet etmistir. Bergson  diger bilgi kanallarini kabul etmekle beraber, en dolayimsiz bilginin birden bire ve aracisiz olarak gerceklesen sezgi ile mumkun oldugunu iddia etmistir. Henri Bergson, Herbert Spencer’in  (1820-1903) evrim anlayisindan  etkilenmis, ancak yine de kendi sahsina ozgu sezgi metodunu ortaya koymustur. Bergson’un felefesi, ayni zamanda, canli ve hayatin butun hareketlerine kaynaklik eden bir surec felsefesidir. Sure, adeta Bergson felsefesi’nin omurgasidir. Temelini olusum, yaratici hamle ve dinamizmden alan bu felsefe, ayni zamanda mekanistik bir anlayisin yerine metafizik bir felsefeyi ikame etmistir. Hayat, metafizk, evrim, icgudu, zeka ve zamandaslik (synchronicity) Bergson’un sezgi temelli epistemolojini tamamlayan yapi taslaridir.