Çerikli Sulama Sahasında Toprak Tuzluluğunun Tahmininde Deterministik ve Stokastik Enterpolasyon Yöntemlerinin Kullanımı

Abstract

Arazi kullanimlarinin etkin bir sekilde planlanmasi ve yonetilmesi, bir bolgedeki topraklarin ozelliklerinin dagilimlarinin dogru ve guvenilir enterpolasyon yontemleri ile tahmin edilebilmesine baglidir. Bu calismada, Cerikli sulama sahasindaki topraklarin tuzluluk, pH ve degisebilir sodyum yuzdesinin (ESP) mesafeye bagli degiskenliklerinin tahmininde ters uzaklik yontemi (IDW) ve radyal tabanli fonksiyon (RBF) gibi iki deterministik ve siradan kriging (OK), evrensel kriging (UK) ve basit kriging (SK) gibi uc stokastik enterpolasyon yonteminin performanslari karsilastirilmistir. Calisma alani, Yerkoy'un 8 km dogusundan baslamakta ve Delice Cayi boyunca uzanarak Delice Cayinin Kizilirmak Nehri ile birlestigi yere kadar devam etmektedir. Toplam 14924 ha olan calisma alaninda 113 noktada 0-30, 30-60 ve 60-90 cm derinliklerden toprak ornekleri alinmis ve elektriksel iletkenlik (EC), pH ve ESP belirlenmistir. Calisma alaninda topraklarin EC degerleri 0-30, 30-60 ve 60-90 cm’de sirasi ile 0.65 ile 67.1 dS m-1, 1.07 ile 98.80 ve 0.99 ile 54.50 dS m-1 arasinda degismistir. Derinlik arttikca ortalama tuzluluk degerlerinde de artis oldugu gorulmektedir. Bu durum, calisma alaninda ozellikle bazi lokasyonlarda toprak profilinin tamaminda siddetli tuzluluk sorununun olduguna isaret etmektedir. Hata kareleri toplaminin karekoku (RMSE) ve ortalama mutlak hata (MAE) degerleri karsilastirildiginda, deterministik yontemlerden RBF-IM ve stokastik yontemlerden SK’nin kendi gruplarindaki diger yontemlerden daha iyi performans ortaya koydugu gorulmustur. Bu nedenle, mesafeye bagli degiskenligin haritalanmasi islemlerinde kullanilan programlarin ongorulen veya varsayilan (default) yontemini kullanarak yapilan interpolasyonlarda onemli duzeyde hata olusabilecegi dusunulmektedir. Bu nedenle, her bir ozellik ve derinlik icin yapilacak haritalamalarda birden fazla sayida yontem denenmeli ve en dogru sonucu veren interpolasyon yontemi kullanilarak tahminler yapilmali ve haritalar olusturulmalidir.