Geodesign Yöntemi Kullanılarak Sürdürülebilir Kentsel Büyüme Analizi: Eyyübiye İlçe Merkezinden (Şanlıurfa) Bir Örnek Çalışma

Abstract

1960’li yillardan itibaren artan kirdan kente goc, diger yandan Suriye’de 2011 yilinda ic savasin patlak vermesiyle kacan insanlarin ulkelerini terk edip Turkiye’ye siginmalariyla, mevcut yerlesim yerleri kaldirabileceginden cok daha fazla insana ev sahipligi yapmaya baslamistir. Bu durum, Eyyubiye ilce merkezinin mevcut nufusuna yakin bir nufusu barindirmak zorunda kalmasina neden olmustur. Bu hizli nufus artisi beraberinde insanlari, sosyoekonomik faaliyetleri surdurmek icin yeni mekân arayislarina ve bu mekânlari sekillendirerek yeni yapilar insa etmeye yoneltmistir. Bu yerlesim birimleri, ozellikle az gelirli mahallelerde yasayanlar tarafindan gecekondu yapilarini meydana getirerek carpik kentlesmeye neden olmustur. Bu calisma, Eyyubiye ilce merkezi icin kentsel gelisime/degisime iliskin oneriler sunmak uzere hazirlanmistir. CBS yazilimlarindan birisi olan Arcgis’in kullanildigi bu calismada, yer tasariminda kullanilan Geodesign yontemi ile sehrin dogal ortamla iliskisi goz onune alinarak, sehrin gelisimi, nufus artis oranlari ile ihtiyac duyulabilecek yeni kentsel gelisim alanlari belirlemeye calisilmistir. Bu calismada, 39 sehirsel mahallenin olusturdugu Eyyubiye merkez ilcesindeki 39,307 hanenin bulundugu 24 mahallede kentsel gelisim/degisime ihtiyaci oldugu saptanmistir. Km²’ye 20,038 kisinin dustugu bu yerlesim alani icin, “oncelikli duzenlemesi gereken” 7.89 km² yerlesim alani ve “oncelikli yerlesime acilmasi gereken” 22.61 km² alan ile birlikte 30.35 km² ile karsilanabilir oldugu hesaplanmistir. Bu alanlarin yerlesime acilmasi durumunda nufus yogunlugunun da duseceginin alti cizilmektedir.