ANADOLU TÜRK BEYLİKLERİNDE SAVAŞ DÜZENİ, SANAT VE TAKTİKLERİ (XIV. VE XV. YÜZYILLAR)

Abstract

Anadolu Türk beyliklerinin kuruluş dinamikleri göz önüne alındığında Türkiye Selçuklu Devleti’nin uç bölgelerinde gaza ve fetih faaliyetlerini yürütmek ve vatan savunması yapmak büyük öneme sahipti. Nitekim bu önemin farkında olarak Anadolu Türk beyleri her türlü askerî faaliyetinde köklü bir geçmişe sahip olan ve sağlam temellere dayanan Türk savaş düzenini, sanatını ve taktiklerini başarıyla uygulamışlardı. Savaşın meydan, kuşatma veya savunma savaşı olmasına göre ordularını düzenleyen ve taktikler uygulayan Anadolu Türk beyleri yeryüzü ve iklim koşulları gibi maddî unsurlara ve psikolojik savaş unsurlarına dikkat etmişlerdir. Meydan savaşı, kuşatma savaşı veya savunma savaşı olması fark etmeksizin o anki şartların gerektirdiği tuzak kurma, sürpriz baskınlar yapma, hendekler kazma, düşmanın ulaşabileceği su ve gıda kaynaklarını zehirleme, düşmanı kışkırtma gibi askerî faaliyetler bu unsurların bazılarını teşkil etmektedir. Bunların yanı sıra Anadolu Türk beylerinin düşmanın savaş hilelerine karşı önlemleri bağlamında bu hileleri lehlerine çevirdikleri görülmektedir. Yapılan bu çalışmada Anadolu Türk beyliklerinin bazılarından örneklerle meydan, kuşatma ve savunma savaşlarında orduların düzeni, savaş taktikleri ve nitekim Türk savaş dinamizminin ilgili beyliklerdeki tezahürleri araştırılmış ve değerlendirilmeye çalışılmıştır.