MAKÂSIDÜ’Ş-ŞERÎA İLE İLGİLİ ESERLERDE ZARÛRİYYÂTIN TERTİBİ SORUN

Abstract

Şer‘i-ameli hukumlerin her birinin bir takim dunyevi ve uhrevi gayeleri bulunmaktadir. Soz  konusu maksadlar onem derecesi acisindan zaruriyyât, hâciyyât ve tahsiniyyât kisimlarindan  olusur. Zaruriyyâta yonelik hukumlerin din, nefis, nesil, akil ve mali korumayi hedefledigi  hususunda kanaatler belirtilmis olmakla birlikte; bu maksadlarin kendi icerisinde tertibinin  bulunup bulunmadigi hususu literaturde net bir sekilde ortaya konulmamistir. Konuyla ilgili  eser veren usulculerin bircogu zaruri hukumler arasinda teâruz bulunmasi halinde hangisinin  tercih edilecegine deginmemistir. Gazâli, Âmidi, Şâtibi, Ibn Humâm gibi bazi usulculer ise  konuyu tartismis ve din maksadinin diger maksatlara takdim edilmesi gerektigini  belirtmislerdir. Yine bu âlimler, kimler oldugunu zikretmeden dunyevi hukumlerin uhrevi  hukumlere tercih edilmesi gerektigini belirten bir gruptan bahsetmisler ve onlarin gerekcelerini  de zikretmislerdir. Son tahlilde konuyla ilgili eserler ve ornekler incelendiginde dini korumayi  hedefleyen hukumlerin diger hukumlere tercih edilmesi gerektigi, dunyevi hukumlerin de  kendi aralarinda nefis, nesil, akil ve mal siralamasina gore olmasi gerektigi kanaatinin hâkim  oldugunu belirtmemiz mumkundur.