Influence of Pharmacist Recommendations for Chemotherapy-Related Problems in Diabetic Cancer Patients

Abstract

Kemoterapi alan kanser hastalarinda ilac kaynakli problemler, normalden daha siddetli sonuclar gosterir. Klinik eczacinin en onemli rollerinden biri ilac kaynakli problemlerin belirlenmesi ve onlenmesidir. Hasta egitiminin saglanmasi, kemoterapi uygulanirken ortaya cikabilecek ilac kaynakli problemlerin onlenmesi veya siddetlerinin azaltilmasi adina onemli bir adimdir. Bu calismanin amaci, diyabetli kanser hastalarina ait bu problemlerin azaltilmasi ve cozulmesinde klinik eczaci tarafindan verilen etkili hasta egitimi ve yapilan uygun onerilerin oneminin anlasilmasi ve ilac kaynakli problemlerin ortaya cikis sikliginin belirlenmesidir. Cesitli kanser tiplerine ait yeni teshis konmus ve kemoterapi almasi uygun gorulmus olan 50 diyabetli hasta uzerinde prospektif ve tek grup olarak yurutulen calisma, Eylul 2014 ve Nisan 2015 tarihleri arasinda Istanbul, Turkiye’deki bir egitim ve arastirma hastanesinde gerceklestirilmistir. Uygun gorulen kemoterapi protokol takvimi sirasinda, ilac kaynakli problemler degerlendirilmis ve kemoterapiye dair eczaci onerileriyle, hastalara uygun egitim verilmistir. Ilac kaynakli problemlerin n=65’i uygunsuz IV sivi seciminden, n=33’u recete edilen ilacin dozunun dusuk olmasindan, n=30’u da recete edilen ilacin dozunun yuksek olmasindan dolayi ortaya cikmistir. Klinik eczaci onerileriyle tamamen cozulen ilac kaynakli problem yuzdesi %69.57’dir (n=80). Solgunluk (p=0,0001), idrar sikligi (p=0,003), istahta azalma (p=0,0001), bulanti (p=0,0001), kusma (p=0,0001) ve uyusukluk (p=0,0001) belirtilerinde anlamli bir artis gorulmustur. Klinik eczaci onerilerinden ve hasta egitiminden sonra kemoterapiye bagli yan etkilerden idrar sikligi (p=0,0001) ve kusmanin (p=0,0001) siddeti ve sikliginda anlamli azalma gozlenmistir. Bu calisma, diyabetli kanser hastalarinin ilac kaynakli problemlere ve ilac yan etkilerine acik olduklarini ortaya koymustur. Klinik eczacinin bu tur hastalara anlasilabilir bir egitim ve bakim saglamasi beklenir. Eczaci onerilerinin sonucunda bircok ilac kaynakli problemin ve yan etkinin onlenmesi ve ortadan kaldirilmasi saglanarak hastalarin kemoterapi kurlerine devam etme istegi artirilabilir.