Ameryka odkupiona, czyli Johna Mattesona Miejsce gorsze niż piekło

Abstract

Niniejsze rozważania dotyczą tekstu, który opiera się wszelkim próbom jednoznacznej gatunkowej kategoryzacji. Rygorystyczna pod względem akademickim i wierna historycznym szczegółom, najnowsza książka Johna Mattensona – arcydzieło życiopisania (life-writing) – proponuje czytelnikowi nie tylko fascynujące doświadczenie intelektualne, ale także intymną podróż do wnętrza samego siebie. W Miejscu gorszym niż piekło biografie pięciu głównych bohaterów – Olivera Wendella Holmesa Jr., Johna Pelhama, Walta Whitmana, Arthura B. Fullera i Louisy May Alcott – stanowią płótno, na którym autor, laureat nagrody Pulitzera, maluje biografię młodzieńczego kraju na skraju upadku. Jest to opowieść o rytuale przejścia od egoistycznej stronniczości do obywatelskiej odpowiedzialności, historia społecznych przemian, które przeprowadziły Amerykę w dojrzałość. Po klęsce pod Fredericksburgiem, ostatecznej katastrofie Unii udało się zapobiec dzięki prawości jednostek. Głęboka moralność pojedynczych Amerykanów odkupiła wyrosłą z wiary inicjatywę, która powołała Amerykę do istnienia, i na której – od 1776 – roku Ameryka nieustannie wzrasta. Książka Johna Mattesona, która ujrzy światło dzienne na początku roku 2021, jest ważnym głosem w debacie o roli Stanów Zjednoczonych, mogącym zainspirować kolejne etyczne przebudzenie w narodzie, który od zakończenia wojny secesyjnej nie doświadczył tak głębokich jak dziś podziałów.