Europejska karta samorządu lokalnego w orzecznictwie sądów administracyjnych

Abstract

Celem artykułu jest zidentyfikowanie strategii powoływania się na przepisy Europejskiej karty samorządu lokalnego (EKSL) w wyrokach sądowych. Artykuł kompleksowo opisuje stosowanie przepisów EKSL w orzecznictwie sądów administracyjnych. W badaniu odwołano się do klasycznych metod dogmatycznych, jak i dorobku empirical legal studies. Po raz pierwszy przy badaniu tego zagadnienia posłużono się metodami ilościowymi. Wyniki badań wskazują na istotną jakościowo, choć ograniczoną ilościowo obecność EKSL w orzecznictwie sądowoadministracyjnym. Zwraca uwagę, że w ostatnich latach nastąpił pewien wzrost liczby orzeczeń z odwołaniami do jej przepisów. Częściej też sądy powołują się na ten akt ex officio. Rośnie zwłaszcza liczba spraw, w których sądy, odwołując się do EKSL, przyznają rację organom jednostek samorządu terytorialnego (JST) w sporach z organami nadzoru. Maleje z kolei częstotliwość odwoływania się do Karty przez obywateli w sporach z władzami lokalnymi. Nie pojawiają się już również istotne dawniej głosy o braku normatywnego charakteru Karty. Wciąż jednak w orzecznictwie dają się zauważyć daleko idące rozbieżności odnośnie do zakresu zastosowania oraz rozumienia poszczególnych przepisów Karty, czego przykładem są sprawy dotyczące obowiązku konsultowania mieszkańców JST (art. 4 EKSL) oraz samodzielności statutowej samorządu lokalnego (art. 6). Szczególną uwagę zwraca rosnąca liczba spraw, w których sądy odwołują się do zasady proporcjonalności nadzoru statuowanej w art. 8 ust. 3 EKSL, niewyrażonej explicite w polskim ustawodawstwie. Rośnie również znaczenie zasady ochrony sądowej JST wyrażonej w art. 11.