Miguela de Unamuna człowiek z krwi i kości – jednostkowy humanizm w myśli hiszpańskiej przełomu XIX I XX wieku

Abstract

“Człowiek z krwi i kości, który rodzi się, cierpi i umiera – przede wszystkim umiera – który je i pije, bawi się i śpi, myśli i kocha, człowiek, którego się widzi, i słyszy, brat, prawdziwy brat. [...] I ten konkretny człowiek z krwi i kości jest podmiotem i zarazem najwyższym przedmiotem wszelkiej filozofii, czy tego chcą czy nie chcą niektórzy tak zwani filozofowie”. Tymi słowami Miguel de Unamuno (1864-1936) otwiera zbiór esejów opublikowanych pod wspólnym tytułem O poczuciu tragiczności życia wśród ludzi i wśród narodów. Odżegnując się od abstrakcyjnych konstruktów kryjących się pod pojęciami takimi jak“ludzkość” i “to, co ludzkie”, hiszpański filozof zwraca się ku konkretnemu człowiekowi, człowiekowi z krwi i kości (hiszp. el hombre de carne y hueso). Tenże świadom własnej jednostkowości człowiek, którego filozofowanie wypływa z doświadczenia tytułowego poczucia tragiczności życia winien być - zdaniem Unamuno - nie tylko podmiotem, ale także przedmiotem filozoficznego namysłu. Jako rdzennie ludzkie autor nowatorskiej Mgły uznaje rozdarcie człowieka między nieuchronną skończonością a pragnieniem nieśmiertelności (życia wiecznego). Wobec tego jedyny prawdziwy problem filozofii stanowi świadomość własnej i powszechnej skończoności. Jednostkowy humanizm Unamuno ogniskuje się zatem wokół trzech problemów: kwestionującej sens egzystencji śmierci, irracjonalizmie natury ludzkiej oraz problemie (nie)istnienia Boga.