Het Atelier doorzocht. Theater op het kruispunt met beeldende kunst

Abstract

De voorstelling Atelier (Damiaan De Schrijver, Matthias De Koning en Peter Vanden Eede, 2017) was de aanleiding voor het symposium ‘Time and Space to Create (and to Be Human)’, georganiseerd door onderzoeksgroep ARIA in oktober 2018. Waar het symposium Atelier benaderde vanuit institutioneel oogpunt, kiest dit artikel voor een kunsttheoretische bril. In Atelier fungeert de theaterscène immers als werkplek, laboratorium, een letterlijk ‘atelier’ waarin de acteurs een theatraal onderzoek voeren rond de aard van kunst. Zo onthullen de makers op ironische wijze enkele fundamentele componenten van de kunstvorm. Ze brengen vragen aan het licht over de beginselen van het creatieproces eigen aan theater, en naar het statuut van het lichaam, object en toeschouwer binnen dat theatraal kader: Hoe beweegt een acteur zich tussen personage en lichaam? Hoe komt het dat een urinoir, eens op het podium geplaatst, zich kan ontpoppen tot een kunstwerk? Hoe (on)misbaar is de aanwezigheid van een toeschouwer? Dit artikel plaatst die vragen tegen de achtergrond van Erika Fischer-Lichtes discours over het lichaam van de performer, Arthur Danto’s kunstfilosofische beschouwing van minimal art en Erving Goffmans Frame Analysis. Door deze kunsttheoretische inzichten te verbinden met Atelier, zal dit artikel de diepere inzet van het theaterwetenschappelijk onderzoek uit de voorstelling aan de oppervlakte brengen.