USTAWA Z 20 LUTEGO 1997 R. O STOSUNKU PAŃSTWA DO GMIN WYZNANIOWYCH ŻYDOWSKICH W RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ W ŚWIETLE KONSTYTUCJI RP Z 1997 R.

Abstract

Ustawa z 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w RP była najbardziej sporną indywidualną ustawą wyznaniową uchwaloną po 1989 r. Prace legislacyjne nad tym aktem trwały w latach 1992-1997. Ta ustawa jest najbardziej korzystną regulacją normatywną dotycząca wyznawców judaizmu spośród dotychczas obowiązujących na ziemiach polskich. Szczegółowa analiza rzeczonego aktu ujawnia jednak pewną ambiwalencję ustawodawcy polskiego. Porównanie z innymi indywidualnymi ustawami wyznaniowymi z lat 1989-1997 pozwala na sformułowanie tezy, że w szeregu swoich postanowieniach ustawa jest niezgodna z postanowieniami Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r. Zachodzi, co wielce prawdopodobne, wtórna niekonstytucyjność jej postanowień. Wiele spośród nich wydaje się kolidować zwłaszcza z zasadą równouprawnienia kościołów i innych związków wyznaniowych, zasadą poszanowania przez państwo ich autonomii, zasadą poprawnej legislacji, zasadą zaufania obywateli do państwa i stanowionego przezeń prawa, a nawet wolnością sumienia i religii. Rażące jest zwłaszcza wprowadzenie kryterium obywatelstwa polskiego jako przesłanki członkostwa w żydowskich gminach wyznaniowych. Gorsze jest także w pewnych aspektach unormowanie tzw. postępowania regulacyjnego. Można również mówić, że w ustawie z 20 lutego 1997 r. prawodawca dopuścił się istotnych przemilczeń w porównaniu z innymi ustawami wyznaniowymi. Nie uznał zwłaszcza następstwa prawnego współczesnych żydowskich gmin wyznaniowych po ich przedwojennych poprzedniczkach. Należy stwierdzić, że ustawa z 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w RP po upływie ćwierćwiecza od jej ustanowienia domaga się kompleksowej nowelizacji.