Prawa podatnika a stanowienie prawa podatkowego – wybrane zagadnienia

Abstract

Dobre funkcjonowanie mechanizmów finansowych państwa wymaga sprawnego prowadzenia polityki finansowej, w tym polityki podatkowej. Przewidywalność zmian prawa podatkowego stanowiących wyraz realizacji polityki znanej podatnikom jest zgodna z zasadą pewności prawa, gdyż istotnie redukuje ujemne konsekwencje braku stabilności. Jak wiadomo, posiedzenia Sejmu i Senatu są jawne. Jawne powinny być jednak także projekty przepisów prawa podatkowego, a nawet założenia owe projekty poprzedzające. Z jednej strony umożliwiłoby to, a co najmniej znacznie ułatwiło, przeprowadzenie odpowiednich konsultacji publicznych, z drugiej zaś redukowało niepewność podatników co do przyszłego prawa. W toku prac nad projektem należy dbać o poprawność języka prawnego i szanować zasady techniki prawodawczej. Konsultowanie i opiniowanie projektów przepisów podatkowych przez różne podmioty, w tym przez ekspertów, ma olbrzymie znaczenie dla prac ustawodawczych. Prowadzenie konsultacji z udziałem podatników, przedstawicieli organizacji społecznych, samorządowych i gospodarczych oraz samorządów zawodowych ma wpływ na jakość prawa i sprzyja odpowiedniemu wyważeniu interesu publicznego i prywatnego w prawie podatkowym. W przypadku niezrozumiałego przepisu, podatnika winna chronić zasada in dubio pro tributario. Przepis taki nie może być także podstawą zastosowania wobec podatnika sankcji. Do zasad podatkowych mających największe znaczenie z punktu widzenia praw podatnika należy zasada pewności. Pewność i bezpieczeństwo prawne podatnika ściśle wiążą się z zasadą lex retro non agit. Ważne są też zasady: ochrony praw nabytych i ochrony interesów w toku. Warto podkreślić, że projekt ustawy Karta Praw Podatnika wniesiony niedawno do Sejmu niemało miejsca poświęca przepisom dotyczącym stanowienia prawa podatkowego. Obserwacja praktyki dowodzi, że takie przepisy są potrzebne, gdyż przyczyniłyby się z jednej strony do poprawy jakości naszego prawa podatkowego, z drugiej zaś do wzmocnienia ochrony praw podatnika.