Beroepspedagogiek als maatschappelijke opdracht

Het beroepsonderwijs, zowel middelbaar als hoger, staat voor de taak om jongeren uit te rusten met beroepsvaardigheden, waarmee zij de onzekerheden van de toekomstige arbeidsmarkt te lijf kunnen. In dit artikel betogen wij, dat het klassieke lineaire model voor curriculumontwikkeling niet meer voldoet, om tenminste drie redenen: door de functionele inslag ontbreekt aandacht voor de vormende component; met de beroepenstructuur als uitvalsbasis, worden ambities en interesses van studenten uit het oog verloren; de arbeidsmarkt van (over)morgen wordt benaderd met kennis van (eer)gisteren. Aan de hand van onder meer John Dewey en Hannah Arendt zoeken wij naar meer adequate ontwerpregels voor toekomstgericht beroepsonderwijs. Drie debatlijnen leiden tot een voorstel voor integraal herontwerp, waarin meer ruimte is voor onzekerheid en betrokken handelen van studenten en professionals. Een proeve van dit voorstel menen wij gevonden te hebben in “open-eind” onderwijsvormen, die we zien ontstaan op diverse plekken in het mbo en ho. Aan de hand van één praktijkvoorbeeld, de labs en werkplaatsen bij de han, wordt de waarde van onze ontwerpregels ingeschat in het laatste deel van deze bijdrage.