Opening a pharmacy under franchise within the statutory prohibition against pharmacy concentration

Niniejszy artykuł ma na celu analizę aktualnego orzecznictwa sądów administracyjnych w kontekście wykładni ustawowego zakazu koncentracji aptek, o którym mowa w art. 99 ust. 3 pkt 2-3 ustawy Prawo farmaceutyczne. Ustalenie zasad wykładni treści zakazu koncentracji aptek ma kluczowe znacznie dla rozstrzygnięć w postępowaniach przed organami Państwowej Inspekcji Farmaceutycznej w sprawach o wydanie albo przeniesienie zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej. W kontekst praktycznego znaczenia wykładni zakazu koncentracji wpisuje się w szczególności praktyka podejmowania działalności aptekarskiej w ramach modelu biznesowego ukształtowanego i udostępnianego przez innego przedsiębiorcę, tj. na podstawie zawartej umowy franczyzowej. Zawarcie umowy franczyzowej, ze względu na określoną treść jej postanowień, może bowiem skutkować uznaniem zależności franczyzobiorcy względem franczyzodawcy w sposób kwalifikujący franczyzobiorcę jako podmiot kontrolowany, w szczególności zaś ocena ta może zostać wyprowadzona z całości okoliczności prawnych i faktycznych wynikających kumulatywnie z postanowień umowy franczyzowej oraz innych umów towarzyszących. Należy przy tym podkreślić, że sam fakt zawarcia umowy franczyzowej nie uzasadnia samoistnie oceny przejęcia i sprawowania przez franczyzodawcę kontroli nad franczyzobiorcą. Tym samym zawarcie umowy franczyzowej nie stanowi bezpośredniej i samodzielnej podstawy dla wniosku, że franczyzobiorca został pozbawiony wymaganej na mocy art. 99 ust. 3 pkt 2-3 u.p.f. niezależności oraz odrębności gospodarczej, stając się członkiem grupy kapitałowej franczyzodawcy lub co najmniej podmiotem od niego zależnym. Ocenę taką może jednak uzasadniać analiza postanowień umowy franczyzowej, które - ze względu na nienazwany charakter umowy - pozostają w istotnym zakresie determinowane wolą stron. W ujęciu biznesowym niejednokrotnie może to oznaczać wpływ podmiotu negocjacyjnie dominującego, tj. franczyzodawcy. Znaczące dla podejmowanej oceny mogą ponadto okazać się postanowienia innych umów zawartych pomiędzy stronami umowy franczyzowej, tworzące zakres zobowiązań poniekąd odrębnych, lecz w swej istocie mających bezpośredni wpływ na całokształt sytuacji prawnej franczyzobiorcy, w tym na ściślejsze podporządkowanie jego osoby wpływowi oraz kontroli franczyzodawcy.