Kazılık Koca Oğlu Yegenek Boyu Üzerine Bir Tahlil Denemesi

Dede Korkut Kitabı’nın Dresden ve Vatikan nüshalarında müştereken yer alan Kazılık Koca Oğlu Yegenek Boyu’nun ana izleğini tutsak düşen babasını esaretten kurtarmak için yola çıkan kahramanın mücadelesi oluşturur. Yegenek’in babası olan Kazılık Koca aynı zamanda Bayındır Han’ın veziridir. Ancak Kazılık Koca, “koca” ünvanına ve vezirlik makamına uygun düşmeyen bir hareket tarzıyla eylemde bulunarak Yegenek doğmadan önce Düzmürd Kalesi’nin hâkimi Arşın Direk Tekür’e tutsak düşer. Yegenek on beş yaşına geldiğinde babasının Düzmürd Kalesi’nde tutsak olduğunu öğrenince Bayındır Han’dan destur alarak babasını kurtarmak üzere sefere çıkar. Yegenek’in hareket tarzı babası Kazılık Koca’dan da dayısı Emen’den de yanına yoldaş olarak aldığı yirmi dört Oğuz beyinden de farklıdır. Fiziksel ve askerî gücünü stratejik akıl, birliktelik şuuru, tevekkül ve inanç gibi pozitif değerlerle pekiştiren Yegenek diğer Oğuz beylerinin başaramadığını başarır ve Arşın Oğlu Direk Tekür’ü mağlup eder. Böylece Yegenek kendinden önceki kahramanlar neslini kendi mücadele yöntemleri çerçevesinde bir araya getiren yeni bir kahraman tipinin temsilcisi olarak öne çıkar. Ayrıca Yegenek’in mücadelesi arketipsel sembolizm açısından yoğun göndermeler içerir. Dolayısıyla bu çalışmada Yegenek’in mücadelesi, bir taraftan Oğuz’un kolektif varoluş mücadelesinin bir parçası olarak ele alınırken bir taraftan da bireyin bilinçdışı alanı keşfetme ve daha önce bilinç tarafından bu alana itilmeye çalışılan olumsuz özelliklerle yüzleşme süreci olarak değerlendirilmiştir. Ayrıca Yegenek’in Düzmürd Kalesi’ne doğru yol alırken gördüğü rüya, onun erginlenme sürecinin önemli aşamalarından biri olarak ele alınarak incelenmiştir.