PSİKOSOSYAL RİSK DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ: NHUMAN PSR-Q ÖLÇEK GELİŞTİRME, GÜVENİRLİK VE GEÇERLİK ÇALIŞMASI

Psikososyal risklerin değerlendirilmesi ve yönetimi, iş sağlığı ve güvenliğinin kritik bir bileşenidir. Bu çalışma, Türkiye’deki iş yerlerinde psikososyal risk yönetimi için nicel sonuçlar sağlayabilen ve iş sağlığı ve güvenliği risk değerlendirmelerini tamamlayıcı bir psikososyal risk değerlendirme aracı olan NHUMAN PSR-Q ölçeğini; ulusla-rarası standartları, Türkiye normlarını ve kültürünü gözeterek geliştirmeyi amaçlamıştır. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Uluslararası Standartlar Teşkilatı (ISO) iş yerindeki psikososyal riskleri anlamak ve sınıflandır-mak için yararlı çerçeveler sağlamaktadır. İşteki psikososyal risklerin değerlendirilmesi için bu sınıflandırmalar gözetilerek belirlenen, işin içeriği ve organizasyonu; işteki sosyal faktörler, çalışma ortamı, donanım ve tehlikeli görevler başlıklarının alt boyutları için yazılan maddelere, uzman gözden geçirmeleri, pilot test, madde korelas-yon analizi, Açımlayıcı Faktör Analizi ve Doğrulayıcı Faktör Analizi yapılarak NHUMAN PSR-Q ölçeğinin güvenirlik ve geçerliği test edilmiştir. Çalışmanın örneklemine Türkiye’de çalışan ve 18 yaşının üzerinde olan 799 kişi katılmıştır. Yapılan güvenirlik ve geçerlik çalışmaları sonucunda NHUMAN PSR-Q ölçeği 17 alt boyut ve 84 maddeden oluşan bir yapı kazanmıştır. Ölçeğin puanlama sistemi; her bir alt boyut için yüksek düzey risk alanı, orta/üst düzey risk alanı, orta düzey risk alanı, düşük risk alanı ve güçlü alandan oluşan risk gruplarının oluşturul-ması ile; grupların risk dağılımına göre önleme ve müdahale çalışmalarının yapılabilmesine olanak sağlamaktadır.