BIOACTIVE SEED PLANTS DATABASE OF TURKEY

Amaç: Bugüne kadar, tohumlu bitkilerin kimyasal içerikleri ve biyoaktiviteleri üzerine pek çok çalışma yapılmış olup, halen de yapılmaya devam edilmektedir. Ancak bu çalışmalar, farklı erişim kaynaklarında dağınık halde bulunmaktadır ve bu sebeple bilgiye erişim geç ya da eksik olabilmektedir. Bu nedenle bu çalışmada, Türkiye Florası tohumlu bitkileri üzerinde gerçekleştirilen biyoaktivite araştırmalarını kapsayan uzaktan erişilebilir, Türkçe ve İngilizce bir veritabanı oluşturularak bilgilerin sistematik olarak depolanması amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışmanın ilk aşamasında Türkiye Florası tohumlu bitkileri üzerinde yapılmış ve 1928-2018 yılları arasında yayınlanmış biyoaktivite araştırmalarına ulaşılarak, bunlar incelenmiştir ve bir bibliyografya hazırlanmıştır. Çalışmanın ikinci aşamasında ise biyoaktivite çalışmalarının içeriğinde yer alan bilgilerin aktarılabilmesi için web tabanlı veritabanı yönetim sistemi geliştirilerek elde edilen literatürün ve içeriklerinin veritabanına kaydı yapılmıştır. Son olarak da veritabanına kaydedilen içeriklerin analizleri gerçekleştirilmiştir. Sonuç ve Tartışma: Yapılan taramalar sonucunda 1307 literatür bibliyografyaya dahil edilirken, bunların 1088’inin veritabanına kaydı uygun bulunmuş ve toplam 49.486 satır veri girişi yapılmıştır. Veriler detaylı incelendiğinde, 107 familyaya ait 430 cins ve 1594 taksonun biyoaktivite çalışmalarının kayıtlı olduğu görülmüştür. En çok taksonun yer aldığı familyalar ise Lamiaceae (307 takson), Asteraceae (271 takson) ve Fabaceae (125 takson) olarak belirlenmiştir. Veritabanına, 115 farklı aktivitenin kaydı yapılmıştır. En fazla sayıda taksonun; antimikrobiyal aktivite (962 takson), antioksidan aktivite (950 takson), sitotoksik aktivite (220 takson), antienflamatuar aktivite (160 takson) ve analjezik-antinosiseptif aktivite (113 takson) açısından araştırıldığı görülmektedir. En fazla biyoaktivite çalışmalarıının yapıldığı türler ise Urtica dioica (18 aktivite), Hypericum perforatum (17 aktivite) ve Cistus laurifolius (16 aktivite) olarak tespit edilmiştir. Lokalite kayıtları incelendiğinde en fazla taksonun İç Anadolu Bölgesinden, en az taksonun ise Güneydoğu Anadolu Bölgesinden temin edildiği saptanmıştır.