Bir Gazetecinin ‘Muhibbân-ı Kütüp’ Olarak Portresi ve S. M. Tevfik Kütüphanesi

Osmanli kitap ve kutuphane kulturu, soz konusu olan II. Mesrutiyet Donemi oldugunda, genellikle Ali Emiri Efendi gibi sembol isimlerin one ciktigi, ama “Mecânin-i Kutup” ya da “Muhibbân-i Kutup” gibi sifatlarin yakistirildigi bircogu bilinmeyen cok sayida aktorun katkida bulundugu bir sahadir. Modern literaturde “kitap delisi” anlaminda kullanilan “bibliyoman” ve “kitap sever” anlamindaki “bibliyofil” terimlerine karsilik gelen bu sifatlarla anilabilecek bazi isimler, kitap ve kutuphane merkezli yasamlariyla Osmanli kultur tarihine mutevazi katkilarda bulunmustur. Kitaplarla kurduklari iliskileri, Muhibbân-i Kutupluk seviyesinde olan isimlerin bazilari, kitap pesinde gecen yasamlariyla, tarihe mâl olmus ama fiziki varliklari zamanla efsanelesmis hale gelen bazi kitaplari tesadufen de olsa bularak yeniden hayata dondurmustur. Bilincli bir kitapseverlik ve koleksiyonerlige karsilik gelen bir ifade olan Muhibbân-i Kutup sifatini hak eden bu isimlerin bazilari, sahip olduklari coklu dil yetenegi ve uzak cografyalara seyahat imkânlariyla, kitaplara vakfettikleri yasamlarinin zengin birer ozeti olan irili ufakli kutuphaneler kurmustur. Bu kisi ve kutuphanelerin bazilari biliniyorsa da bazilari farkli sebeplerle cesitli donemlerde ya unutulmus ya da hic fark edilmemistir. Bu zeminde kendi kusaginin en meshur kitap uzmanlarindan biri ve oldukca zengin bir kisisel kutuphane sahibi olan bir gazeteciyi merkeze alacak olan bu makale, Osmanli basin tarihine Sebilurresâd dergisindeki seyahat yazilariyla dâhil olan S. M. Tevfik’in bilinmeyen bir yonunu ve sahip oldugu zengin kutuphanesini gundeme getirecektir. II. Mesrutiyet Doneminde gerek kitap uzmanligi ve gerekse kutuphanesiyle cok uluslu bir une sahip olmasina ragmen simdilerde adi unutulmus olan S. M. Tevfik’in hem gazetecilik hem de kitap koleksiyonerligi anlaminda aksiyoner olan yasaminin kitap ve kutuphane kulturune katkisi baglaminda ele alinmasiyla, Turk kitap ve kutuphane tarihinin kayip halkalarindan birinin daha gun yuzune cikarilmasi umulmaktadir.