Proportionaliteit van medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen.

De verhouding tussen de risico’s en het te verwachten nut van voorgenomen medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen moet acceptabel zijn.1 Hierover bestaat een breed gedeelde consensus (Loue 1999; Smith 1999). In dit kader wordt ook wel gesproken van proportionaliteit. In deze bijdrage wordt eerst op een algemene wijze nader op het begrip van proportionaliteit ingegaan. Het is een kernbegrip uit de bio-ethiek en werd voor het eerst ontwikkeld in samenhang met regulier medisch handelen. Daarnaast is het begrip tegenwoordig van groot belang bij de beoordeling van wetenschappelijk onderzoek met dieren. Op deze twee toepassingsdomeinen van het begrip van de proportionaliteit wordt in het kort ingegaan. Daarna worden de voor de bepaling van de proportionaliteit centrale begrippen ‘nut’ en ‘risico’ nader behandeld. Tot slot volgt een reflectie over de manier waarop binnen een Medisch-Ethische Toetsingscommissie (METC) een systematische afweging van de risico’s en het mogelijke nut van voorgenomen medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen doorgevoerd zou kunnen worden.