Malta ya Kaçırılan Osmanlı Gemisi Bağlamında Osmanlı-Fransız İlişkileri

Abstract

19 Eylül 1760’ta Osmanlı Donanması’na ait bir amiral gemisi İstanköy Adası’ndan Malta’ya kaçırılmıştır. Olay, İngiltere hükümeti adına korsanlık yapan Constantin Calamate’nin esir olarak tutulan mürettebatı ve kölelerin ortaklaşa hareketiyle gerçekleşmiştir. Sonrasında geminin geri getirilmesi ile ilgili sorumluluk Fransa hükümetine verilmiştir. Fransa’nın İstanbul Elçisi Charles Gravier de Vergennes bu doğrultuda bir seneden uzun bir süre girişimlerde bulunmuş ve Fransa’nın Osmanlı nezdindeki imtiyazlarını kaybetmemek adına her iki devletin çıkarlarını da gözeterek hareket etmiştir. Konu ile ilgili görüşme talepleri Babıali tarafından defaatle reddedilmesine ve bu nedenle kendi hükümeti tarafından eleştirilmesine rağmen meseleyi çözüme kavuşturmak için çalışmaya devam etmiştir. Neticede gemi Fransa tarafından satın alınarak 17 Ocak 1762 tarihinde İstanbul’a getirilmiştir. Bu çalışmanın amacı geminin kaçırıl¬masından geri getirilişine kadar olan süreci ve yapılan görüşmeleri, bu olayın Osmanlı-Fransız ilişkilerine yansımalarını Vergennes’in Fransa hükümeti ile yaptığı yazışmalar, Babıali’nin konuyla ilgili verdiği takrirler ve dönemin İngiliz elçisi James Porter’ın raporları ışığında incelemektir.