CEPTEN SAĞLIK HARCAMASI YAPILMASINI BELİRLEYEN FAKTÖRLER: MİKRO VERİLER İLE TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Abstract

Saglik hizmetlerine yonelik cepten harcamalar, hizmet niteliginden bagimsiz olarak yuksek gelir gruplarinda ortaya cikabilecek bir durumken, dusuk gelir gruplarinda da sosyal guvencenin yokluguna bagli olarak zorunlu olarak ortaya cikabilmektedir. Hizmetin niteliginden bagimsiz olarak ortaya cikan bu durum sadece fiyat farklilasmasi temeline dayanmaktadir. Diger taraftan saglik hizmetlerinin niteligindeki farklilasmaya bagli olarak cepten harcama yapilmasinin tercih edilmesi halinde ise saglik hizmetlerine yonelik cepten harcamalar hizmet farklilasmasi temeline dayanmaktadir. Bu calismanin amaci da saglik hizmeti icin yapilan cepten harcamalarin, saglik hizmetlerindeki fiyat farklilasmasi mi yoksa hizmet farklilasmasina mi bagli olarak gerceklestigini ortaya koymaktir. Bu dogrultuda halihazirda cepten saglik harcamasi yapanlarin sosyal guvenlik kapsamina dahil olmasi halinde de cepten harcama yapma olasiligi uzerinde belirleyici olan faktorlerin saptanmasina yonelik lojistik regresyon analizi yapilmistir. Yapilan analiz sonucu elde edilen bulgular, sosyal guvence kapsamindayken dahi cepten harcama yapilmasi uzerinde; sosyal guvencenin varligi, gelir duzeyinin, genel saglik durumunun, cinsiyet, medeni durum, yas, ogrenim duzeyi, saglik kurumu tercih nedeni degiskenlerinin belirleyici oldugu seklindedir. Bu bulgulardan hareketle de cepten harcamalarin sadece fiyat farklilasmasina degil, hizmet farklilasmasina bagli olarak da ortaya ciktigi sonucuna ulasilmistir. Ulasilan bu sonuc ise saglik hizmetlerinin sosyal guvenlik kapsamindaki sunumunda niteliksel iyilesmelerin gerekliligini ortaya koymustur.