İŞLETMELERDE UYGULANAN YILLIK BÜTÇE ÇALIŞMALARININ RAPORLANMASI VE PERFORMANSININ ÖLÇÜLMESİ

Abstract

İşletmelerde uygulanan bütçe çalışmaları organizasyon içerisinde mali ve iş süreçlerinin disiplinli yönetilmesi için önemli bir performans göstergesi olarak kabul edilmektedir. Bütçe, sadece mali tabloların ortaya konması ve harcama kalemlerinin hesaplanması için uygulanmamaktadır. Günümüzde işletmelerin mevcut durumlarını analiz etmeleri, gider kalemlerinin tespiti ve bir sonraki dönemde faaliyet çalışmaları için oluşturulacak uygulamaların takibi için işletmelere kılavuzluk edilmektedir. Bütçe çalışmalarında asıl amaç departmanların oluşturduğu tahmini rakamların dönem içerisinde oluşacak reel harcamalar ile orantılı olması beklenmektedir. Harcama kalemleri içerisinde orantılı ve dengeli bir bütçe raporlaması işletmenin doğru finansal yatırımları yönetmesinde faydalı olmaktadır. Bu çalışmaların başarılı olabilmesi ve işletmeye doğru bir raporlama yönetimi sunabilmesi tüm departmanların katılımının olduğu uzman kişiler tarafından sürecin yönetilmesi ile ilişkili olmaktadır. İşletmenin genel faaliyet durumu ortaya çıkartılarak bu kalemler gerçekçi yansıtıldığında bütçe raporlamaları bir sonraki yıl için de öncelikli değerlendirmeler olarak kullanılabilmektedir. Her işletmenin sektör yapısı içerisinde personel giderleri, enerji harcamaları, hammadde giderleri ve diğer sabit ve değişken giderlerden oluşan harcama kalemleri vardır. Bazı durumlarda ise ulusal veya uluslararası alanda yaşanan olaylardan dolayı bütçe çakışmalarında alınan kararlar bu etkilerden dolayı değişime ihtiyaç duyabilmektedir. Günümüzde yaşanan ekonomik ve salgın hastalık gibi olumsuz etkiler, işletmelerin yaptığı bütçe çalışmalarını yıllık raporlamaların aksine daha kısa vadeli dönemler ile revize etme gereğini ortaya çıkarmaktadır. İşletmelerin Yönetim kademeleri bütçe raporlamaları ile mevcut durumdaki harcama kalemleri ve maliyetlerinin finansal durumu ortaya koyarak, atıl yapıda olan uygulamaların takibini sağlayabilmektedir. Bu çalışma, işletmelerde uygulanan bütçe raporlamalarının sadece mali tabloların eşleşmesi için yapılmadığı, organizasyonun ve departmanların faaliyetleri üzerinde performans göstergesi olarak da değerlendirilebileceğinin göstergesini ortaya koymak için yapılmıştır. Bütçe çalışmaları, işletmelerin sürdürülebilirlikleri üzerinde doğrudan etkiye sahip önemli birer çalışma grubu olarak yer almaktadır.