MOLIÈRE’İN TİYATROSUNDA “BARBON”

Abstract

2022 yılında doğumunun 400. yılını kutladığımız Molière’in komedyalarında karşımıza çıkan “barbon” kalıp kişisi Antik Roma’da doğmuş, Attelan farslarında önemli bir yer edinmiş ve Commedia dell’arte/İtalyan Komedyasının başat kalıp kişilerinden biri olmuştur. Antik Roma komedyasındaki “senex”, Attelan farsında “pappus”, Commedia dell’arte’de “pantalone” adını almış, Molière’in oyunlarında “barbon” olarak tanınmıştır. Barbonlar Molière’in çeşitli fars ve komedyalarında yer almaktadır. Bunlar: L’Etourdi ou les comntretemps/Şaşkın ya da Aksilikler, l’Ecole des maris/Kocalar Okulu, l’Ecole des femmes/Kadınlar Okulu, le Mariage forcé/Zorla Evlilik, George Dandin, l’Avare/Cimri ve Le Malade imaginaire/Hastalık Hastası oyunlarıdır. Bir kalıp kişi olarak barbonun karakter özellikleri tüm oyunlarda aşağı yukarı aynıdır: abartılı özgüven, budalalık, cinsellik merakı, kıskançlık ve aldatılma korkusu, despotluk ve cimrilik. Barbon kadınların kendisini nasıl gördüğünü anlamaz, onların gözünde çekici ve beğenilen bir erkek olduğunu düşünür. Oysa kadınların tek amacı barbonun parasını ele geçirmektir. Molière barbon kalıp kişisini kullanarak babaların ve vasilerin çocuklarının evlenmesi konusundaki tutumlarını da eleştirmiş, genç kızların eğitimiyle ilgili düşüncelerini ifade etmiştir. Molière barbonun gülünç kişiliğinden yararlanarak eleştirilerini olabildiğince kolay bir biçimde dile getirmiştir.