KOGNITIVNA I EMOCIONALNA EMPATIJA KAO ČINIOCI STAVA UČENIKA TIPIČNE POPULACIJE PREMA VRŠNJACIMA SA SMETNJAMA U RAZVOJU

Abstract

Djeca sa smetnjama u razvoju manifestuju teškoće u razvoju i ne dosežu zadovoljavajući nivo razvoja, naročito ako im se ne pruži podrška u vidu njege i obrazovanja. Viši nivoi empatije su značajan faktor koji može uticati na pojavu pozitivnijih stavova učenika prema vršnjacima sa smetnjama u razvoju. Cilj istraživanja je bio da se procjeni da li empatija ima uticaj na stavove učenika prema vršnjacima sa smetnjama u razvoju. Studija je obuhvatila 120 učenika 4. i 5. razreda osnovnih škola, oba pola, uzrasta 10 i 11 godina. Istraživanje je rađeno u Banjaluci tokom 2020.godine. Ispitanici su podijeljeni na dvije grupe, one koji su pohađali nastavu sa učenicima sa smetnjama u razvoju i one koji nisu. Za ispitivanje stavova učenika prema učenicima sa smetnjama u razvoju korištena je Čedok Mekmaster skala, dok je za procjenu empatije korišten Indeks međuljudskog reagovanja. Korelacionom analizom utvrđena je značajna (r=0,18; p<0,05) pozitivna povezanost između stavova učenika prema vršnjacima sa smetnjama u razvoju i zauzimanja perspektive. Učenici koji pohađaju nastavu sa učenicima sa smetnjama u razvoju imaju značajno (t=-2,3; p=0,02) niže vrijednosti ukupnog skora stavova (3,05±0,28) u odnosu na učenike koji ne pohađaju (3,16±0,28). Naše istraživanje je pokazalo da empatija imaju značajan uticaj na stavove učenika prema vršnjacima sa smetnjama u razvoju i da učenici sa višim nivoem empatije imaju pozitivniji stav prema ovim vršnjacima. Takođe, učenici koji su u inkluziji imaju negativniji stav prema vršnjacima ometenim u razvoju u odnosu na učenike koji nisu u inkluziji.