Eşit Debili Akarsu Kavşağında Taban Kotu Eşitsizliği Durumunda Mansap Akım Derinliğinin Su Yüzeyi Profiline Etkisi

Abstract

Bu çalışmada, akarsu kavşaklarında taban kotlarının eşitsizliği durumunda akım derinlikleri deneysel olarak araştırılmıştır. Deneyler, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Hidrolik Laboratuvarı’nda, mevcut dikdörtgen kesitli 2 m genişliğindeki ana kanal ve birbiri ile 90°’lik açı ile bağlanan, her birinin genişliği 1 m olan 2 yan koldan oluşan akarsu kavşağı deney düzeneği üzerinde gerçekleştirilmiştir. Yan kolların taban kotları ana kanal taban kotundan 12 cm yüksekte bulunmaktadır. Deneylerde genişlikler ve kavşak açısı sabit tutulup, mansap derinliği ve yan kollardan gelen debiler değiştirilerek, farklı koşullar altında, akım derinlikleri kanal ekseninde akım yönünde 50 cm aralıklar ile, yan kollarda ise 25 cm aralıklar ile ölçülmüş ve buna bağlı olarak su yüzeyi profilleri oluşturulmuştur. Yapılan tüm çalışmalarda akım nehir rejimindedir. Yapılan deneylerde her iki yan koldaki debi 20 l/s, toplam debi 40 l/s ve buna bağlı olarak belirlenen mansap derinlikleri 8,15- 15,35- 18,30 cm’dir. Bu mansap yüksekliklerine bağlı olarak kavşak birleşiminde okunan yükseklik değerleri sırasıyla 8,90 – 15,90 – 18,50 cm’dir. Bu veriler ışığında simetrik akarsu kavşaklarının rehabilitasyonu, bu kavşakların etrafına inşa edilecek olan su yapılarının tasarım parametrelerinin belirlenmesi adına tasarım esaslarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca bu çalışma ile ana kanal ve yan kol debileri arasındaki oranın akım derinliklerine etkisi mevcut literatür ışığında incelenmiştir.