Wampir polityczny – uwagi o tyranii

Abstract

Leo Strauss pisał, że wszelkie działania polityczne mają na celu albo zachowanie istniejącego stanu rzeczy, albo jego zmianę. Bez względu na to, w którym kierunku będziemy zmierzali, w każdym wypadku naszą motywacją będzie dobro: obawa przed jego utratą lub nadzieja jego uzyskania. Jeżeli to rozróżnienie jest zasadne, widać w nim, że polityka jest nie tylko sferą racjonalnego namysłu nad zbiorowością i działaniem na jej rzecz, lecz zawiera w sobie również przestrzeń dla naszych lęków i życzeń. Fakt ten znajduje w swoje odzwierciedlenie w metaforyce widm, upiorów i wampirów, które często pojawiają się w publicystyce politycznej. Najsłynniejszym przykładem tego zjawiska jest zdanie otwierające Manifest partii komunistycznej: „Widmo krąży po Europie – widmo komunizmu”1. Jaki jest głębszy sens przywołanej metafory, ukazuje to ciąg dalszy Manifestu. Dla przeciwników komunizmu owo widmo jest pewną grozą, która jawi się na horyzoncie przyszłych zdarzeń, czymś, co potencjalnie może przyczynić się do unicestwienia ich świata i sposobu życia, który ówczesne elity uważały za dobry i pożądany. Analiza posługiwania się metaforyką widm i upiorów w tekstach fi lozofi cznych dotyczących polityki musi mieć dwa cele. Pierwszy