GÖLBAŞI HAVZASI TURBALIKLARININ ALANSAL VE ZAMANSAL DEĞİŞİMİ, ADIYAMAN/ TÜRKİYE

Abstract

Giriş: Turbalar, suyla doygun asidik ortamlarda çürümüş bitki kalıntılarının birikmesiyle oluşan organik malzemelerdir. Turbalar tarım, yakacak, ısı yalıtımı, ormancılık, peyzaj, tıp ve tekstil gibi farklı alanlarda kullanılmaktadır. Turbalıklar biyoçeşitlilik ve mikroiklim alanları olmaları ve paleocoğrafik verileri kaydetmeleri nedeniyle önemli alanlardır. Bu çalışmada, Gölbaşı Havzası turbalıklarının alansal ve zamansal değişimi incelenmiştir. Materyal ve Yöntem: Çalışma büyük kısmıyla saha çalışmalarına dayalı olarak hazırlanmıştır. Ayrıca turba alanlarının zamansal değişimini belirlemek amacıyla 1973, 1984, 1985, 1999, 2000 ve 2020 yılına ait Landsat uydu verilerinden, ortofololardan, GoogleEarth görüntülerinden ve güncel drone çekimlerinden faydalanılmıştır. Analizler ve verilerin görselleştirilmesinde ArcGIS yazılımı kullanılmıştır. Bulgular: Çalışmada Gölbaşı Havzası turbalıklarının 1973 yılında 1540,64 ha olduğu, 2020 yılında 897,22 hektara gerilediği ve bu dönemde alansal daralmanın % 41,76’ya ulaştığı belirlenmiştir. Sonuç ve Tartışma: Turbalıkların alansal ve zamansal değişiminde turba madenciliği, tarımsal faaliyetler ve drenaj kanalı açılması etkili olmuştur. Bu veriler havza yönetim planının hazırlanmasında dikkate alınması, turbalıklardan sürdürülebilir yararlanma açısından önem taşımaktadır.