Polityka zagraniczna Panamy w okresie rządów Omara Torrijosa

Abstract

Generał Omar Torrijos Herrera doszedł do władzy pół roku po zamachu stanu z 1969 r. Rządził przez około 12 lat, aż do swej śmierci w 1981 r. W znacznym stopniu przyczynił się do osiągnięcia największego sukcesu w polityce zagranicznej Panamy, od początku powstania tego państwa (1903 r.), jakim było zawarcie (1977 r.) nowych traktatów: o Kanale Panamskim oraz o trwałej neutralności i funkcjonowaniu Kanału. Z chwilą wejścia w życie Traktatu o Kanale Panamskim utraciły moc wszystkie dotychczasowe umowy, w tym najważniejsze: z 1903 r., 1936 r. i 1955 r. Pierwszy z układów obowiązywał do 31grudnia 1999 r. Drugi został zawarty na czas nieoznaczony i reguluje współczesny status prawnomiędzynarodowy Kanału. Dzięki tym układom Panama odzyskała władanie suwerenne formalne i efektywne nad całym swym terytorium: nad dawną Strefą Kanału, Kanałem Panamskim i instalacjami wojskowymi. Panama przejęła odpowiedzialność za utrzymanie i funkcjonowanie Kanału i udostępniania go na zasadach otwartości dla żeglugi morskiej. Kilkuletni okres negocjacji przebiegał w trudnych warunkach. Dyplomacji panamskiej udało się uzyskać dla swych starań liczące się poparcie społeczności międzynarodowej, w tym ONZ i OPA. Ważną okolicznością była także skłonność administracji Cartera do zawarcia satysfakcjonujących obie strony traktatów i uregulowania trudnych stosunków z Panamą. Z perspektywy czasu należy uznać zawarcie układów Torrijos-Carter za największy sukces dyplomatyczny Panamy, o ważnych skutkach dla gospodarki tego kraju i żeglugi morskiej. Po upływie kilkudziesięciu lat od tamtych wydarzeń, ocena ta pozo-staje w pełni aktualna.