YAPISAL VE SAYISAL ÖZELLİKLERİYLE TÜRK TOPLUMUNDA AİLE: GEÇ OSMANLI VE ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİ MAHKEME KAYITLARINA GÖRE MUCUR AİLESİ

Abstract

Mahkeme kayıtları bir toplumun bütün kodlarını içinde barındıran ayrıntılı envanterdir. Burada aile bağının kuruluş öyküsünü, evlenme ve boşanma usullerini, şiddetin aileye yansıyan yüzünü, İslam hukukunun pratiklerini, ailenin ekonomik faaliyetlerini, üretim ve tüketim stratejilerini ya da içinde yaşadığı kolektif mekânların özelliklerini bulmak mümkündür. Bu çalışmanın amacı mahkeme kayıtlarından yola çıkarak Osmanlı ve erken cumhuriyet dönemi Mucur ailesi hakkında senkronik ve diyakronik bir okuma gerçekleştirmek, hane halkının sayısal ve yapısal özelliklerini kullanarak yörenin sosyo-kültürel ve sosyo-ekonomik özelliklerini tespit etmek, ailenin teamül ve temayüllerini maksimize etmek suretiyle insanı, haneyi, sokağı, ve toplumu anlamaya çalışmaktır. Araştırma konumuz çalışmanın sınırlarını ve kapsamını içeren kısa bir giriş ile Mucur ailesinin yapısal ve sayısal özelliklerini-tabi ki, mahkeme kayıtlarına yansıyan yüzüyle- ihtiva eden beş başlıktan oluşmaktadır. Araştırma yöntemimiz örnek olay incelemelerine dayanan dolaylı (vasıtalı) gözlemlerdir. Araştırma konusunun tespit ve teşekkülünde 6, 7, 8, 9, 10, 12, 13, 16, 18, 19, 21, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 30, 31, 32, 33, 34, 35 numaralı Kırşehir Şer’iyye Sicillerinde bulunan mukavele, senet, satış, vakfiye, vekâlet, kefalet, vesayet, veraset, ıtk, borçlanma, tereke/taksim, evlenme, boşanma, itaat gibi dava tutanaklarından yararlanılmıştır. Ayrıca İslam hukukunun ayrıntılarını anlaşılır kılabilmek için çağdaş kaynaklardan da istifade edilmiştir.