KSENOPHON’UN KYROS’UN EĞİTİMİ ESERİNDE TANRI-KRAL PARADİGMASI

Abstract

Klasik Cag Yunan yazari Ksenophōn devlet yonetiminin esaslarina ilisin fikirlerini, “Kyros’un Egitimi” (Κύρου Παιδeια) adli eserinde tarihi gercekliginden bagimsiz olarak kurguladigi Kyros karakteri uzerinden sunmustur. “Kyros’un Egitimi”, Platōn’un “Devlet Adami” (Πολιτικός) adli eserinin isiginda okundugunda, Ksenophōn’un bu eserde yonetim bilgisi ve tanrisalligi Sokratik erdemle iliskilendirerek ele aldigi gorulmektedir. Ksenophōn’un boylece Sokratik gundemi olan yonetme erkinin ve tanrisalligin dayanagi olarak sundugu erdem (aretē) kavramina canli bir ornek (paradeigma) olarak Kyros’u kurguladigi anlasilmaktadir. Buna gore Kyros’a bicilen tanri-kral imgesi, farkli kent (polis) devletlerinin koruyucu tanrilarinin ustunde bir siyasi olusuma duyulan ihtiyaci vurgulamak icin bir kral kultu olarak olusturulmustur. Bu yeni kult Buyuk Iskender’e ve Roma doneminin krallarina yonetimlerinin mesruiyetini saglamak icin de basvurulan bir baglam olusturmustur. Ronesans sonrasi ise yasanan din savaslari yine dinin uzerinde bir siyasi olusuma ihtiyac gostermis ve Ksenophōn’un tanri-krali bugunun devletine donusmustur. Ancak “Kyros’un Egitimi” eserinde Kyros portresi uzerinden yaratilan tanri-kral imgesi, bu surecte yonetim erkinin tasavvuru icin bir paradigma olmayi surdurmustur.