Charles Dickens’ın Zor Yıllar’’ı: On Dokuzuncu Yüzyıl Faydacılık Yaklaşımının Çocukların Yaşantısı Üzerindeki Olumsuz Etkilerinin Eleştirisi

Abstract

Zor Yillar ’da Charles Dickens, on dokuzuncu yuzyil egitim sisteminde faydacilik yaklasiminin kullanilmasini elestirir. Sadece gerceklere ve akla deger verilen bir okul kuran, Thomas Gradgrind adli eski bir tuccar, faydaci felsefenin kati ve pratik ilkelerini temsil eder. Cocuklara gunluk yasamlarinda kullanabilecekleri mantikli ve somut seylerin ogretilmesi gerektigini iddia eder. Bu nedenle, Gradgrind ve fabrika sahibi arkadasi Joshua Bounderby, insanlari akil ve somut gerceklikten uzaklastiran hayal gucunun ve duygularin, cocuk egitiminde yeri olmadigini dusunurler. Ancak Dickens, faydaci anlayisa gore egitilmis cocuklarin yetiskin yasamlarinda kisisel ve ahlaki sorunlar yasadiklarini gosterir. Gradgrind’in eski ogrencisi Bitzer, sadece kendi cikarini gozeten bencil ve ahlaksiz bir kisi olarak yetisir. Gradgrind’in cocuklari Tom ve Louisa da faydaci anlayisla yetistirilmenin olumsuz etkilerini tecrube ederler. Faydacilik ilkeleriyle yonetilen bir ailede dogmus olan Tom, ahlaki degerleri hice sayarak kumar borclarini odemek icin Bounderby’nin bankasini soyar. Ote yandan, Louisa duygularini ve yaratici ruhunu bastirmanin sikintisini ceker. Faydacilik anlayisinin cocuk gelisimi uzerindeki olumsuz etkilerine deginen Dickens, cocuklarin zihinsel ve ahlaki acilardan gelismis bireyler olarak yetisebilmeleri icin egitim sisteminin sadece aklin degil duygularin ve hayal gucunun gelisimi uzerinde de durmasi gerektigine inanir. Bu dogrultuda, kendisine cocuklugunda duygulari ve hayal gucunu takdir etmesi ogretilen Sissy Jupe’un, faydacilik ilkelerine bagli olan karakterlerin aksine ozverili ve sevecen davranislarindan oturu saygi duyulan erdemli, yaratici ve duyarli bir yetiskin haline geldigini gosterir. Bu calisma, Zor Yillar ’i inceleyerek Dickens’in duygulara karsi salt mantigi destekleyen faydacilik felsefesini elestirdigini ve cocuklari aklin yani sira duygulara, hayal gucune ve ahlaki degerlere onem vermeleri yonunde tesvik eden bir egitim sistemini savundugunu ortaya koymayi amaclamaktadir.