การยืนยันตัวตนจากประสบการณ์ “ความเป็นแม่” ผ่านแนวคิดปรัชญาสตรีนิยมของอิริกาเรย์

Abstract

บทความชิ้นนี้เป็นงานศึกษาประเด็นแม่และความเป็นแม่โดยการประยุกต์ใช้วิธีวิทยาการศึกษาอัตชีวประวัติชาติพรรณวรรณา (auto-ethnography) มรรควิธีการศึกษาหนึ่งที่สำคัญในการต่อสู้ทางการเมืองของนักสตรีนิยมในฐานะที่เป็นหนทางของการสร้างความรู้ใหม่จากจุดยืนของเจ้าของประสบการณ์ที่ไม่เพียงแค่นำมาซึ่งการวิพากษ์สังคมในมุมมองที่ลึกซึ้งและแตกต่าง ทว่ายังสร้างความท้าทายและข้อถกเถียงใหม่ในทางญาณวิทยาของการศึกษาวิจัยทางสังคมศาสตร์อีกด้วย รอยทางการเติบโตที่เริ่มจากการกลับไปอ่านและสำรวจประสบการณ์ที่ธรรมดาสามัญของแม่และตนเอง ในฐานะลูกสาว ผู้หญิงและผู้ศึกษาที่เติบโตมาในครอบครัวที่มีความรุนแรง จากการพยายามทำความเข้าใจแม่ของตนเองมาสู่เส้นทางการเป็นแม่ด้วยตนเอง สะท้อนให้เห็นความรักความผูกพันธ์อันลึกซึ้งทั้งทางร่างกายและจิตใจระหว่างแม่ลูก แต่ทว่าในอีกมุมหนึ่งจิตวิญญาณของแม่ยังคงถูกจองจำและดำรงอยู่ในความเงียบงัน สับสน โดดเดี่ยวจากรูปแบบความสัมพันธ์ที่รายล้อมในชีวิตผู้หญิง ก่อให้เกิดการตกผลึกทางความคิด ความเข้าใจ และรับรู้อย่างลึกซึ้งต่อการตระหนักรู้ในองค์ประธานแห่งตน การเดินทางเรียนรู้ตัวตนผ่านความสับสน การตั้งคำถาม ความไม่เข้าใจ มาสู่การเรียนรู้ในการเคารพตนเอง การตระหนักรู้ในสิทธิ เนื้อตัวร่างกายของตนเองเป็นฐานเริ่มแรกที่มั่นคง ซึ่งในท้ายที่สุดจะขยายต่อไปสู่การตระหนักรู้ในตัวตนและสิทธิของผู้อื่น กล่าวได้ว่า การค้นพบและตระหนักรู้ซึ่งองค์ประธานแห่งตนเป็นจุดเริ่มต้นของการบ่มเพาะสังคมแห่งความเท่าเทียม และการดำรงอยู่ร่วมกันอย่างสันติจากฐานคิดแห่งการเคารพความเป็นมนุษย์กันอย่างแท้จริง