JAMBIL IN "AKIN BOLDIM" ADLI ŞİİRİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Abstract

Kazak sozlu edebiyatinin en buyuk temsilcisi olarak kabul edilen Jambil, 1846-1945 yillari arasinda yasar. Jetisuv sairlerinin buyuk ozani Suyinbay’in takdirini kazanarak, ondan dua alir. Suyinbay’in yaninda yaklasik bir yil kaldiktan sonra Kazak halk siirinin; aytis, jir ve tolgav turlerinde basarili eserler verir. Esas sohretini aytis turunde soyledigi siirlerle elde eden Jambil, ayni zamanda oldukca basarili bir destan soyleyicisidir. Koroglu, Kiz Jibek, Oraq Mamay, Yedige ve Şora Batir vb. gibi bircok destani dombira esliginde soyleyip kendi yorumuyla halka ulastirmistir. Jambil’in eserleri, Kazak halkinin kulturel bir ansiklopedisi gibidir. Şairin yasadigi donemde Kazaklarin basindan gecen tarihi ve sosyal olaylarin bircogu ozanin siirlerinden takip edilebilir. Yine onun siirleri Kazaklarin gunluk hayati ve sosyal yasamlari hakkinda pek cok bilgiyi ihtiva etmektedir. Jambil’in “Akin Boldim” (Ozan/Şair Oldum) adli siiri yasname turunun ozelliklerini tasimaktadir. Bilindigi uzere yasname, âsik edebiyati nazim turlerinden olup, bu tur siirlerde âsiklar duygu, dusunce ve tecrubeleri paralelinde insan omrunu safha safha degerlendirirler. Turk dunyasi edebiyatinin musterek unsurlari arasinda yer alan yasnameler, halkin uzun yillar sonucu elde ettigi geleneksel halk bilgisini ve toplumun ortak kulturel bellegini aksettiren nazim turlerinden biridir. Calismada yasname kavrami ve Jambil’in hayati hakkinda genel bilgi verilip, ozanin yasname ozelligi tasiyan “Akin Boldim” adli siiri edebiyat dunyasina tanitilmis ve bu eser uzerinden Jambil’in siir dunyasi ele alinmaya calisilmistir.