Üniversite Öğrencilerinde Karanlık Üçlü: HEXACO Kişilik Özelliklerinin Yordayıcı Rolü

Abstract

Alan yazinda karsit kutuplarda yer aldigi one surulen Karanlik Uclu kisilik ozellikleri ile HEXACO kisilik ozellikleri arasindaki iliskilerin ele alinmasinin onemi siklikla vurgulanmaktadir. Diger yandan, Karanlik Uclu kisilik ozelliklerinin HEXACO kisilik modeli cercevesinde ve Turkiye’deki universite ogrencileri odaginda henuz yeterince incelenmedigi gozlemlenmektedir. Bu bakis acisiyla ele alinan bu calismada HEXACO kisilik ozelliklerinin (deneyime aciklik, disadonukluk, uyumluluk, duyarlilik, sorumluluk ve durustluk-alcakgonulluluk), Turkiye’deki universite ogrencilerinin Karanlik Uclu (Makyavelizm, narsisizm ve psikopati) duzeylerini ne derece yordadiklarinin incelenmesi amaclanmaktadir. Arastirmanin orneklemini, 2017-2018 egitim ogretim yilinda bir vakif universitesinin cesitli fakultelerinde ogrenimini surduren 388 (250 kadin, 138 erkek) lisans duzeyindeki ogrenciler olusturmaktadir. Bu arastirmada Kisisel Bilgi Formunun yanisira, Karanlik Uclu Kisilik Olcegi ve HEXACO Kisilik Olcegi olarak adlandirilan toplam iki olcum araci kullanilmistir. Arastirma verilerinin analiz edilmesi amaciyla basit korelasyon ve coklu regresyon analizi yontemleri kullanilmistir. Arastirma bulgularina gore durustluk-alcakgonulluluk, deneyime aciklik, duyarlilik ve uyumluluk degiskenlerinin Turkiye’deki universite ogrencilerinin Makyavelizm ve psikopati egilimlerini anlamli duzeyde yordadiklari belirlenmistir. Diger yandan, Turkiye’deki universite ogrencilerinin narsisizm egilimlerini yordayan degiskenlerin ise sirasiyla disadonukluluk, durustluk-alcakgonulluluk, sorumluluk ve deneyime aciklik oldugu gorulmustur. Bulgular diger bir acidan incelendiginde, durustluk-alcakgonulluluk ve deneyime aciklik HEXACO kisilik ozellikleri, Karanlik Ucluyu olusturan Makyavelizm, narsisizm ve psikopati egilimlerinin ucunu de aciklayan ortak faktorler olarak belirlenmistir. Bununla birlikte, duyarlik ve uyumluluk kisilik ozellikleri ise universite ogrencilerinin sadece Makyavelizm ve psikopati egilimlerini negatif yonde yordayan faktorlerdir. Diger yandan, disadonukluk ve sorumluluk kisilik ozellikleri ise sadece narsisizm egilimini pozitif yonde belirleyen faktorler olarak dikkat cekmektedir. Elde edilen bulgular, alan yazin temelinde tartisilmis ve ardindan alandaki cesitli uygulamalara ve gelecek calismalara yonelik oneriler sunulmustur.