YAKOV İVANOVİÇ (JAKOB İOGANN) LİNDENAU VE ONUN ÇALIŞMALARINDA YAKUTLAR

Abstract

OZET Carligin toprak ve yeni kaynak arayislari, XVIII. yuzyilda Sibirya topraklarinda yapilan arastirmalara buyuk bir hiz verilmesini saglamistir. 1725- 1730 tarihleri arasinda Birinci Kamcatka Arastirma Grubu’nun, 1733- 1743 tarihleri arasinda da Ikinci Kamcatka Arastirma Grubu’nun calismalari, Rusya’nin Sibirya’daki hakimiyetini arttirmasini, ulke ekonomisine yeni kaynaklar saglamasina yardimci olmustur. Genel olarak duzenli bir devlet sisteminden uzak olan Sibirya’nin yerli halklari topraklarina gelen bu yeni sistemle uzlasmak durumunda kalmistir. I. Petro’nun hayallerini gerceklestiren arastirma gezileri, Sibirya topraklarinin sadece cografi, yer alti ve yer ustu kaynaklar acisindan incelemekle kalmamis, bu topraklari yurt edinmis kucuk topluluklarin da cok yonlu incelenmesini saglamistir. Ikinci Kamcatka Arastirma Grubu kadrosunda yer alan, Yakov Ivanovic Lindenau, baslangicta bu arastirma grubunun siradan bir cevirmeni olarak Sibirya topraklarina gelir. Zaman icinde gerek cografi tasvirleri gerekse basta Yakut olmak uzere, diger Sibirya halklarinin cok yonlu tasvirleriyle bu alanda onemli calismalar yerine getirir. Avrupa kokeni Rusya vatandasi Lindenau’nun raporlarinin genel olarak Almanca yazilmis olmasi, onun bu donemde sadece basit bir “cevirmen” olarak gorulmesi onun bilimsel mirasinin uzun yillar goz ardi edilmesine neden olmustur. Makalede Yakov Ivanovic Lindenau’nun hayati, onun Sibirya arastirmalari icindeki yeri, Yakut kulturu ile ilgili calismalara katkisi ele alinmaya calisilacaktir. Anahtar kelimeler: Sibirya, arastirma gruplari, Y. I. Lindenau, Yakutlar.