HECRÎ DÎVÂNI’NDA SOSYOKÜLTÜREL UNSURLAR

Abstract

Klasik Türk edebiyatı köklü bir edebî geleneğe ve kendine özgü bir hüviyete sahiptir. Edebiyatımıza altı asırdan daha uzun bir süre tesir etmiştir. Genellikle soyut ve hayale dayalı bir nitelik taşıması ve kâidelere dayalı olması, sosyal hayattan kopuk ve şairlerin toplum hayatından uzak olduğu iddiasıyla haksız tenkitlere maruz kalmıştır. Bu eleştirilerin aksine dîvân şairlerinin ürettikleri edebî eserler incelendiğinde, devrin gündelik hayatından izler taşıyan birçok önemli unsuru yansıttığı görülecektir. Bu çalışmada, on altıncı yüzyılda yaşamış Hecrî mahlaslı âlim ve faziletli bir şair olan Kara Çelebi Muhyîdin Mehmet’in Dîvânı’nda yararlandığı sosyokültürel unsurları tespit ederek Klasik Türk şiirinin sosyal hayattan uzak olmadığı ispat edilmeye çalışılacaktır. Hecrî’nin şiirlerinde yaşadığı toplumun gündelik hayatından izlere sıklıkla rastlanmaktadır. Şairin sosyokültürel hayatla ilgili olarak seçilen örnek beyitleri, musammatları ve kıtaları “toplumsal yapı”, “meslek erbâbları”, “spor ve oyunlar”, “müzik”, “yiyecekler”, “giyim-kuşam”, “mekânlar”, “inanış biçimleri ve uygulamalar”, “gündelik eşyalar”, “dinî kimlikler ve tipler”, “savaş aletleri”, “inanç ve gelenekler”, başlığı altında etraflıca incelenmiştir.