Otoriteye Muhalefet: Şehristânî'nin İbn Sînâ'ya Muhalefeti ve Gazzâlîci Muhalefet Tavrını Dönüştürmesi

Abstract

Muhâlefet terimi gunumuzde cogunlukla siyasi bir anlamda kullanilmakla birlikte bu terim daha genis bir anlamda belirli bir alandaki guc sahibine karsi yapilan her turlu itiraz anlaminda kullanilabilir. Bazen otoriteyi uyarmak, sarsmak, ele gecirmek ya da ortadan kaldirmak icin yapilabildigi gibi bazen de onu saglamlastirmaya yonelik yapilabilir. Islam felsefesinin onde gelen otoritelerinden biri olan Ibn Sinâ da farkli muhalefetlerle karsilasmistir. Bu makalede Ibn Sinâ’ya yonelik mustakil bir elestiri kitabi yazan Şehristâni’yi ve onun elestirilerinin ozelliklerini ele almaya calistim. Musâra‘atu’l-felâsife adli bu eserinden hareketle onun Ibn Sinâ muhalifliginin mahiyetini, bu muhalefetin gercek nedenini ve amacini degerlendirmeye calistim. Bu amac dogrultusunda bu eseri Gazzâli’nin Tehâfutu’l-felâsife ile karsilastirarak ele almaya gayret ettim. Bu sayede Ibn Sinâ ve felsefesine yonelik muhalif tavrin Gazzâli’den sonraki yonune dair bir bakis yakalamak istedim. Gazzâli’nin bu muhalif tavrinin kendinden sonra kaleme alinmis bir eserde devam mi ettirildigi yoksa donusturulmeye mi calisildigini ve bu donusumun yonunun ne oldugunu tespit etmeye gayret ettim .