İZMİR İLİ ÖDEMİŞ-KİRAZ-BEYDAĞ İLÇESİ AĞIZLARININ TEMEL ÖZELLİKLERİ

Abstract

Agiz; ayni dil icinde ses, sekil, soz dizimi ve anlamca farkliliklar gosterebilen, belli yerlesim bolgelerine veya siniflara ozgu olan konusma dilidir. Agizlar gelisiguzel kurallardan ibaret degildir. Her biri o dilin gelisme ve degisme egilimlerini gosterir. Bu bakimdan agizlar gecmis ile gunumuz arasinda kopru gorevini ustlenmis birer kultur aktaricisidir. Son donemde yazili ve gorsel iletisim araclarinin en ucra koselere kadar girmesi, okuryazarlik oranindaki artislar sebebiyle agiz ozellikleri kaybolmaktadir. Bu bakimdan Anadolu agizlarinin en kisa zamanda derlenmesi ve dil ozelliklerinin incelenmesi gerekmektedir. Izmir ili agizlari ile ilgili yapilan calismalar oldukca sinirlidir. Inceleme alanimiza giren ilceler ve koyleri ile ilgili calismalari taradigimizda dil alaninda ciddi calismalarin yapilmadigi tespit edilmistir. Bu calismalarda da daha cok yerel arastirmacilar tarafindan bolgenin tarihi, cografyasi ve ekonomik durumu incelenmistir. Tezimizde, agiz arastirmalarina katki saglamak ve onemli agiz ozellikleri tasiyan Izmir’in Odemis, Kiraz, Beydag ilceleri agizlarini belirlemek amaclanmistir. Baslangicta sadece Odemis ilcesi uzerine bir calisma yapmayi planladik. Ancak bolge agzinin konusuru olmamiz sebebiyle ic ice gecmis agiz ozellikleri bizde bu uc ilceyi birlikte ele almanin dogru olacagi kanaatini olusturdu. Bu calismamizda Odemis, Kiraz ve Beydag ilceleri agizlarinin temel ozellikleri uzerinde durularak bu agizlarin Turkiye Turkcesi agizlari arasindaki yeri hakkinda bilgi verilmistir. Şimdiki zaman ekinin kullanimina gore tespit edilen dort agiz bolgesinin ayirt edici ozellikleri ortaya konulmus, agiz bolgelerine ait birer metin ornegi verilerek calisma agiz bolgesi haritasi ile desteklenmistir. Orneklerin yaninda verilen numaralar tezimizdeki metin ve satir numaralarini gostermektedir.