Lekarz teatralny: Przyczynek do opisu obyczajów teatralnych XIX wieku

Abstract

Lekarz teatralny to jedna z kluczowych figur procesu przemian teatru jako instytucji między końcem XVIII a początkiem XX wieku: otaczał opieką artystów, gwarantował wewnętrzny ład instytucji i współkształtował społeczną percepcję i ocenę zawodu aktorskiego. Przyczyniał się do organizacji teatru jako przestrzeni kontrolowanej i unormowanej, w której ani reakcje widzów, ani obyczaje artystów nie burzyły ogólnego porządku. Artykuł stanowi historyczne studium kształtowania się posady i obowiązków lekarza teatralnego w XIX wieku na podstawie pamiętników, prasy, materiałów ikonograficznych (w tym karykatur). Wychodząc od analizy źródłowych tekstów, takich jak pisma samych lekarzy teatralnych (Kazimierz Łukaszewicz, Gustave-Joseph Witkowski), autorka przyjmuje dwie równoległe strategie: 1) rekonstruuje biograficzno-faktograficzne tło obecności urzędowego doktora w polskim teatrze, 2) problematyzuje relacje między instytucją teatru a formami zorganizowanej opieki medycznej, chorobami aktorów a wyobrażeniami teatru jako miejsca niebezpiecznego i patologicznego, patografią aktorskich chorób a ideą publicznego ładu i systemu wartości, wewnętrzną a zewnętrzną percepcją profesji scenicznej.