Çarlık Rusya’sında Balkan Topraklarının Dil, Kültür ve Coğrafi Açıdan İnceleme Çalışmaları

Abstract

Rusya’da bilimsel arastirmalarin tarihi genel olarak Rusya Bilimler Akademisi’nin kurulus tarihi ile baglantili gorulmektedir. I. Petro tarafindan temelleri atilan Bilimler Akademisi zaman icinde bunyesindeki enstitu, arastirma birimlerini cogaltarak gunumuze ulasmistir. Bilimler Akademisi bunyesinde yer alan arastirma birimlerinden biri de Rus Cografya Dernegi’ydi. Dernek adini benimseyen bu kurum, temelde Rusya sinirlari icinde yer alan bolgelerde cok yonlu arastirmalarla hem ulkenin politik cikarlarina hizmet etmis hem de her bolgenin cok yonlu (ekonomi, dogal zenginlikler, madenler, cografya, etnik yapi, halk bilimi) incelenmesini saglamistir. Kurumun bazi calismalarinin Rusya sinirlari disinda da gerceklestigi bilinmektedir. Fakat farkli nedenlerden dolayi Balkan topraklari Rus Cografya Dernegi’nin inceleme kapsami disinda yer almistir. Balkan bolgesinin ve bu bolgedeki halklarin incelenme tarihi, XIX. yuzyilin ortalarina rastlamaktadir. Bu donemde Balkan topraklarinda gorevli bulunan Rus diplomatlar, ilk calismalari gerceklestirmislerdir. Genel olarak, bu calismalarin temel amaci Balkan topraklarindaki Hristiyan ve Slav kokenli halklarin Rus okuyucusuna tanitilmasidir. Bu nedenle diplomat, seyyah ve gonulluler eserlerinde, mektuplarinda Balkan topraklarindaki Slav halklari ve onlarin yasami, dilleri, gelenekleri ile ilgili gozlemlere yer vermis, Rus diplomat Konstantin Leontyev ise gozlemlerinden hareketle Balkan halklarinin temsilcilerinin kahramani oldugu edebi eserler kaleme almistir. Makalede Balkan topraklarindaki Slav halklari uzerinde yogunlasan bu calismalarin yapisi hakkinda genel bilgiler verilmeye calisilacaktir.