Komisje prawdy jako mechanizm sprawiedliwości tranzytywnej na obszarze Bośni i Hercegowiny oraz innych państw byłej Jugosławii

Abstract

Dwudziesta rocznica rozpadu Jugosławii stanowi okazję do próby rozliczenia przeszłości. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie idei powołania komisji prawdy głównie z perspektywy prawa międzynarodowego publicznego, tj. zbadanie w jaki sposób państwo „powinno wywiązywać się” i „wywiązuje się” ze swojego obowiązku ścigania i karania sprawców najpoważniejszych zbrodni w rozumieniu prawa międzynarodowego, traktowanego „w powiązaniu” z respektowaniem podstawowych praw swoich obywateli – prawa do sprawiedliwości i prawa do prawdy. Drugą cześć tekstu wypełni analiza dotychczasowych prób utworzenia komisji prawdy lub innych instytucji o pokrewnym rodowodzie (komisje śledcze, ciała eksperckie) na obszarze Bośni i Hercegowiny (BiH). Wybór tego państwa podyktowany jest przede wszystkim liczbą podejmowanych prób dotyczących powołania omawianej instytucji w przestrzeni BiH, zwłaszcza w porównaniu z innymi państwami regionu. Całość zwieńczy przedstawienie idei powołania regionalnej komisji prawdy oraz zidentyfikowanie jej roli, zarówno dla samej BiH (czy szerzej wszystkich państw postjugosłowiańskich), jak i dla rozwoju oraz konceptualizacji pojęcia sprawiedliwości tranzytywnej.