Obrońcy wiary. Węzłowe spory o polsko-żydowską przeszłość od 2015 roku

Abstract

W  opublikowanym  w  2020  r.  artykule  dotyczącym  zawłaszczania  pamięci  o  Holokauście w postkomunistycznej Europie Wschodniej Jelena Subotić zwraca uwagę, że historia stała się „służką populizmu”. Badaczka wskazuje na centralną rolę pamięci zbiorowej w umocnieniu się populizmu i skrajnie prawicowych ruchów we wschodniej Europie, jako moment początkowy wskazując rok 2010 i konkludując, że istotę populistycznego resentymentu stanowią naduży- cia wobec przeszłości. Na polskim gruncie podobnie rozumuje Kornelia Kończal, odwołując się do pojęcia pamięciowego populizmu (mnemonic populism), który przekształca różne możliwe i pluralistyczne polityki pamięci w jednorodną i homogenizowaną populistyczną propagandę. Po 2015 r. nastąpiła gruntowna reorientacja państwowych polityk pamięci oraz narracji dominujących elit symbolicznych o polsko-żydowskiej przeszłości. Autor stawia sobie za cel zarysowanie i skategoryzowanie tego zjawiska, a kluczową kategorią teoretyczną, jaką się po- sługuje w tekście, jest pojęcie katoendecji autorstwa Jana Tomasza Grossa. Jego ambicją w tek- ście nie jest systematyczne opracowanie dyskursu o polsko-żydowskiej przeszłości po 2015 r., lecz jedynie wskazanie węzłowych momentów tego dyskursu oraz dokonanie ich wstępnej analizy i interpretacji, co będzie jednocześnie stanowić przyczynek do dalszych badań.