Instytucje sprawowania władzy przez suwerena w świetle Konstytucji RP z 1997 r.

Abstract

Konstytucja RP z 1997 r. przyznaje władzę w Rzeczypospolitej Polskiej Narodowi, który realizuje ją w sposób pośredni lub bezpośredni. Celem opracowania jest odpowiedź na pytanie, jakimi konkretnymi instytucjami dysponuje suweren, sprawując władzę, i czy jest to władza realna, czy bardziej pewna (polityczna) deklaracja. Niewątpliwie najważniejszą instytucją sprawowania władzy przez Naród jest jego prawo dokonywania wyborów Sejmu, Senatu i Prezydenta. Przeprowadzona analiza pokazuje, że niektóre cenzusy wyborcze przewidziane w art. 62 Konstytucji nie odpowiadają współczesnym standardom w tym zakresie. Konstytucja pozostawia również zbyt dużą swobodę ustawodawcy w kształtowaniu systemu wyborczego. Mało efektywna w procesie sprawowania władzy przez suwerena jest też instytucja referendum. Obywatele są przede wszystkim pozbawieni możliwości inicjowania referendum obowiązkowego. Taki sam wniosek nasuwa się w przypadku obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej. Obywatele nie mają prawa inicjowania ustawy o zmianie Konstytucji, zaś ustawowa regulacja obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej pozostawia wiele do życzenia. Interesujący wydaje się natomiast udział obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości. O ile nie budzi przy tym wątpliwości instytucja ławników, to poważne zastrzeżenia można mieć odnośnie do propozycji wprowadzenia sędziów pokoju czy społecznych sędziów handlowych. Wszystko to prowadzi do wniosku, że władza Narodu jako suwerena jest w dużej mierze polityczną deklaracją, zaś najważniejszą realizującą ją instytucją są wybory, stąd też tak duże ich znaczenie.