Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi İçin Hazırlanan Tematik Deyimler Sözlüğünün Uluslararası Öğrencilerin Deyim Öğrenme Süreçlerine Etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde oldukça önemli bir konuma sahip olan deyimlerin kolay ve kalıcı öğretilmesinin sağlaması için tematik bir sözlük hazırlayıp bu sözlüğün Türkiye’de Türkçe öğrenen uluslararası öğrencilerin deyim öğrenmelerine katkısını incelemektir. Bu amaçla araştırma iki bölüme ayrılmış ve birinci bölümde yabancı dil olarak Türkçe öğreten öğreticilerin tematik deyimler sözlüğü hakkındaki görüşleri içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Araştırmaya katılan toplam 30 öğreticiden (f:23) sıklıkla öğretici, uluslararası öğrencilere deyimlerin öğretilmesinde var olan deyimler sözlüğünün yetersiz kaldığını ve tematik bir deyimler sözlüğüne ihtiyaç duyduklarını belirtmiştir. Araştırmanın ikinci bölümünde ise Türkiye’deki uluslararası öğrencilere Türkçe öğretilen kurumlarda okutulan ders kitabı setlerinden biri olan Yeni İstanbul incelenmiş ve bu kitap setinde yer alan deyimlerden oluşan bir tematik deyimler sözlüğü hazırlanmıştır. Daha sonra söz konusu deyimlerin bir kısmını içeren bir okuma metni belirlenmiştir. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Dil Öğretim, Uygulama ve Araştırma Merkezi (DİLMER)’nde öğrenim gören 10’u deney, 10’u da kontrol grubu olmak üzere toplam 20 uluslararası öğrenci seçilmiştir. Araştırmaya dâhil edilen öğrencilere öncelikle deyimler hakkında hazırlanan başarı testi ön-test olarak uygulanmış daha sonra deney grubu için belirlenen metin, ders materyali olarak kullanılmıştır. Ders esnasında araştırma için hazırlanan tematik deyimler sözlüğü ile deyimlerin anlamlarının öğretilmesi sağlanmıştır. Kontrol grubuna ise aynı metin ile ders işlenirken alfabetik deyimler sözlüğü ile deyimler öğretilmeye çalışılmıştır. Sonrasında her iki gruba da deyimler başarı testi son-test olarak uygulanmıştır. Sonuçlar SPSS 26.0 programı ile t testi yapılarak analiz edilmiş ve yabancı dil olarak Türkçe öğretimi için hazırlanan tematik deyimler sözlüğünün alfabetik deyimler sözlüğüne göre daha kalıcı öğrenmeye imkân sağladığı sonucuna ulaşılmıştır.