{"title":"Some Old Uyghur Fragments on Rebirth, Kleśa, and Nirvāṇa","authors":"Uğur UZUNKAYA","doi":"10.30767/diledeara.1267818","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Eski Uygurca; farklı dinî muhitlerde yazılan muhtelif konu ve türdeki eserlerin tercümesine dayanır. Bu dinî muhitler içerisinde Budizm; Manihaizm ve Nasturi Hristiyanlık yanında önemli bir yere sahiptir. Esasen Sanskritçe Budist külliyata ilişkin eserlerin tercümesi temelinde oluşan Budist Uygur edebiyatında birçok bütünlüklü eserin külliyattaki yeri tespit edilebilmiştir. Bunun yanında kimi yazmaların kısmen hasarlı olması bunların külliyatla ilişkilendirilmesini engellemektedir. Bu çalışmada da bugün hangi Eski Uygurca metnin parçası olduğu belirlenmeyen ancak başta Budizm’deki yeniden doğum, kleśa “ihtiras” ve nirvāṇa “kurtuluş, huzur” konularını ele alan daha evvel yayımlanmamış Eski Uygurca metin parçalarının filolojik neşrine odaklanılmıştır. Çalışmaya dâhil edilen yedi fragman bugün Berlin Turfan Koleksiyonu’nda korunmaktadır ve sırasıyla şu arşiv numaralarına sahiptir: U 2139 (o. F.), U 2213 (T I 217), U 2268 (T I 642), U 2269 (T I 648), U 2286 (T I α 512; T I α), U 2321 (T I D 513; T I D) ve U 5383 (T I α). Bu yazıda bahsi geçen fragmanların yazı çevirimleri ve harf çevirileri, Türkiye Türkçesine aktarmaları, metne ilişkin açıklamaları ve analitik dizini de ihtiva eden sözlüğü sunulacaktır.","PeriodicalId":476312,"journal":{"name":"Dil ve edebiyat araştırmaları dergisi","volume":"48 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2023-08-12","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Dil ve edebiyat araştırmaları dergisi","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.30767/diledeara.1267818","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
Abstract
Eski Uygurca; farklı dinî muhitlerde yazılan muhtelif konu ve türdeki eserlerin tercümesine dayanır. Bu dinî muhitler içerisinde Budizm; Manihaizm ve Nasturi Hristiyanlık yanında önemli bir yere sahiptir. Esasen Sanskritçe Budist külliyata ilişkin eserlerin tercümesi temelinde oluşan Budist Uygur edebiyatında birçok bütünlüklü eserin külliyattaki yeri tespit edilebilmiştir. Bunun yanında kimi yazmaların kısmen hasarlı olması bunların külliyatla ilişkilendirilmesini engellemektedir. Bu çalışmada da bugün hangi Eski Uygurca metnin parçası olduğu belirlenmeyen ancak başta Budizm’deki yeniden doğum, kleśa “ihtiras” ve nirvāṇa “kurtuluş, huzur” konularını ele alan daha evvel yayımlanmamış Eski Uygurca metin parçalarının filolojik neşrine odaklanılmıştır. Çalışmaya dâhil edilen yedi fragman bugün Berlin Turfan Koleksiyonu’nda korunmaktadır ve sırasıyla şu arşiv numaralarına sahiptir: U 2139 (o. F.), U 2213 (T I 217), U 2268 (T I 642), U 2269 (T I 648), U 2286 (T I α 512; T I α), U 2321 (T I D 513; T I D) ve U 5383 (T I α). Bu yazıda bahsi geçen fragmanların yazı çevirimleri ve harf çevirileri, Türkiye Türkçesine aktarmaları, metne ilişkin açıklamaları ve analitik dizini de ihtiva eden sözlüğü sunulacaktır.
古老的维吾尔语是在翻译不同宗教界各种题材和体裁作品的基础上发展起来的。佛教与摩尼教和基督教景教在这些宗教中占有重要地位。在以翻译梵文佛教语料相关作品为主的佛教维吾尔语文献中,许多完整作品在语料库中的地位已经确定。然而,由于一些手稿部分受损,无法将其与语料库联系起来。在本研究中,我们将重点放在以前未发表的旧维吾尔语文本片段的语言学版本上,这些片段尚未被确定为语料库的一部分,但主要涉及佛教中的重生、kleśa "激情 "和 nirvāṇa "救赎、和平 "等主题。本研究中的七个片段现保存在柏林吐鲁番收藏馆,档案编号分别为U 2139 (o. F.), U 2213 (T I 217), U 2268 (T I 642), U 2269 (T I 648), U 2286 (T I α 512; T I α), U 2321 (T I D 513; T I D) 和 U 5383 (T I α)。本文介绍了这些片段的译音和音译、土耳其语译音、文本解释以及包括分析索引在内的词汇表。