PETROL İLE EVRİLEN BİR “CUMHURİYET ŞEHRİ” BATMAN

Abstract

Dünya üzerindeki her şehrin özgün bir kuruluş ve kalkınma hikâyesi vardır. Batman, bu konuda kendine has koşullar içinde “mucize” bir dönüşüme tanıklık etmiştir. Esasen Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki bir şehrin, hayli kısa sayılabilecek bir zaman diliminde böylesine hızlı büyümesinin temelinde yatan gerçek sebep Cumhuriyet’in kuruluş kotlarında gizlidir. Zira tarım ve hayvancılıkta olduğu gibi enerjide de kendi kendine yeterlilik ilkesinin hayata geçirilmesi Batman şehrini meydana getirdi. Batman, Raman dağından fışkıran nimetler üzerine kuruldu. Şehir inşa edilirken bir tarafta milli imkânlar devreye sokuldu, diğer taraftan dış dünya ile iletişime geçilerek yabancı uzmanlardan faydalanıldı. Türkiye’nin en önemli petrol üretim merkezinin gelişmesinde, ülke demir ağlarla örülürken yeni ulaşım olanaklarının sağlanması ve demografik yapıdaki hareketlilik son derece önemli rol oynadı. Devlet kontrolündeki liberalizm ile evrensel sanayi olgusuna entegrasyon çabaları Batman’ı köy olmaktan çıkartıp şehir yaptı. Bu çalışmada, Batman’ın 1940’lardan 21.yüzyıla geçirdiği modernleşme yolculuğu adım adım irdelendi. Arşiv kaynakları, süreli yayınlar ve orijinal eserlerden yararlanılarak bozkırda yükselen bir şehrin ilerleme süreci sosyoekonomik perspektifte kritize edildi.